 
		
	MX Phạm Cang (Cam 
			Ranh)
			
			Đă hơn 27 năm qua, đôi khi ngồi nghĩ lại những ngày tháng không thể 
			nào quên trong đời quân nhân. Ngày 27/3/1975, ngày Huế rơi vào tay 
			cộng sản. Một khúc quanh lịch sử của đất nước nói chung và quân dân 
			Huế nói riêng ...trong đó có LĐ 147/SĐ/TQLC.
			
			Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến (SĐ/TQLC) từ năm 1971 - 1975 miệt mài ở 
			vùng giới tuyến phía Bắc. Những ngày đầu tháng 3/75 Bộ Tư lệnh Sư 
			Đoàn cùng 2 Lữ Đoàn 258, 369 di chuyển vào Đà Nẳng, c̣n lại tại khu 
			vực Quảng Trị là BTL nhẹ do Đại Tá Tư lệnh phó chỉ huy với Lữ Đoàn 
			147 gồm TĐ 3, 4, 5 TQLC và TĐ7 vừa xuất phái từ Lữ Đoàn I Kỵ binh 
			trực thuộc Lực Lượng Đặc Nhiệm Tango, sau đó sát nhập vào LĐ 147 tại 
			Thuận An để rồi nỗi trôi theo vận nước.
			
			TĐ7/TQLC:
			
			 Từ 
			tháng 8/1974, TĐ7 TQLC được tăng phái cho LĐ I Kỵ binh đến pḥng thủ 
			phía tây quận lỵ Phong Điền (khu dinh điền Đông Lâm củ).
Từ 
			tháng 8/1974, TĐ7 TQLC được tăng phái cho LĐ I Kỵ binh đến pḥng thủ 
			phía tây quận lỵ Phong Điền (khu dinh điền Đông Lâm củ).
			
			LĐ I Kỵ binh là đơn vị Thiết giáp đặc dưới quyền điều động của 
			BTL/SĐTQLC.
			
			Ngày 19/3/1975, 2 Tiểu đoàn 78, 79 Biệt Động Quân Biên Pḥng đến 
			thay thế vị trí pḥng thủ của TĐ 7, và trong ngày TĐ7 (-) đến thay 
			thế TĐ 6/TQLC, để TĐ này di chuyển vào Đà Nẳng. Bộ chỉ huy TĐ pḥng 
			thủ tại cầu Phổ Trạch, một Đại đội ngược hướng Bắc đến ngă tư Hội 
			Yến và Hương lộ 555. Ngày hôm sau, 20/3/75 Tiểu đoàn nhận lệnh của 
			Đại Tá Tư lệnh phó chuẩn bị di chuyển vào Đà Nẳng thay thế TĐ11 Dù 
			nằm trên đèo Hải Vân.
			
			Ngày 21/3/75 trong lúc đoàn xe đợi một đại đội từ phía bắc tập trung 
			về th́ lệnh của ĐT TLP hủy bỏ kế hoạch vào Đà Nẳng và đến pḥng thủ 
			từ cầu Vân Tŕnh ra tới biển đông. Và trực thuộc Lực lượng Đặc Nhiệm 
			Tango (LLĐN/TANGO) dưới quyền điều động của ĐT /TLP Nguyễn thành 
			Trí.
			
			Tổ chức LLĐN/TANGO:
			
			TĐ 7/TQLC: Thiếu Tá Phạm Cang T/Đ Trưởng, Thiếu Tá Lê Quang Liễn T/Đ 
			Phó
			Tăng Phái: 
			- TĐ 121 Địa Phương Quân Tiểu khu Quảng Trị, Thiếu Tá Minh T/Đ 
			Trưởng.
			- Chi Đoàn M113 (-), 01 Chi đội chiến xa M48, 01 Chi đội chiến xa 
			M41, 01 Chi đội súng cối 4.2
			Yểm trợ: 
			- Pháo đội B/TQLC, Đ/U Lưu Văn Phúc, Pháo đội trưởng. PĐ(-) tại 
			Hương Điền, 01 trung đội tại Điền Môn 2.
			Nhiệm vụ:
			Ngăn địch tiến từ Bắc xuống Nam, từ cầu Vân Tŕnh dọc phá Tam Giang 
			đến cửa biển Thuận An.
			Lực lượng bạn:
			- Liên Đoàn 913 ĐPQ/Tiểu khu Quảng trị (vừa rút từ Quảng trị về). Bố 
			trí bên kia cầu Vân Tŕnh dọc phía nam sông Mỹ Chánh về đến Quốc lộ 
			I.
			
			Giờ đây LLĐN/TANGO là đơn vị duy nhất pḥng thủ tuyến cực Bắc miền 
			nam Việt Nam. Được bố trí như sau:
			
			- TĐ121/ĐPQ từ Quảng Trị rút về được tạm thời bố trí phía bắc cầu 
			Vân Tŕnh khoảng 300mét, sau đó di chuyển về phía sau.
			
			- TĐ7/TQLC: Pḥng thủ từ đầu cầu Vân Tŕnh kéo dài ra biển, với 
			chiều dài hơn 4 cây số.
			Các ĐĐ được phối trí như sau:
			- ĐĐ2 (Đại Đội trưởng Đ/U Ngô kim Anh) + CĐ M 41 Pḥng thủ tại cầu 
			Vân Tŕnh
			- ĐĐ1 (ĐĐT, Tr/U Nguyễn văn Niên), Pḥng thủ tại khu làng nhà thờ 2 
			nóc Điền Môn 1
			- ĐĐ3 (ĐĐT, Đ/U Tăng Bá Phụng) + CĐM48 Pḥng thủ sát bờ biển
			- ĐĐ4 (ĐĐT, Tr/U Nguyễn văn Minh) Thành phần trừ bị, phía sau ĐĐ2 và 
			ĐĐ1 khoảng 300mét
			- BCH/TĐ, ĐĐCH (ĐĐT, Đ/U Nguyễn hữu B́nh)+CĐ(-)M113, CĐ4.2, TR/Đ PB 
			thuộc PĐB/TQLC pḥng thủ tại Điền Môn 2 .
			
			LLDN/TANGO do TĐT TĐ7/TQLC chỉ huy trực tiếp tại hành quân.
			
			Ngày 22/3/75 một đơn vị cộng sản di chuyển 2 hàng dọc, không cần 
			ngụy trang theo Hương lộ 555 tiến về phía Nam. ĐĐT /ĐĐ2 báo cho TĐ 
			biết. Đợi đúng tầm tác xạ, ĐĐ này cùng lúc khai hỏa làm cho địch vô 
			cùng hoảng hốt, chúng cứ ngỡ là quân ta đă bỏ ngơ như tại thị xă 
			Quảng Trị. TĐ/ PB tác xạ vào đội h́nh di chuyển của chúng làm tan ră 
			hàng ngũ và lùi ngược về phía Bắc.
			Toàn bộ đơn vị đặt trong t́nh trạng báo động 100%
			
			Ngày 23/3/75
			ĐĐT/ĐĐ3 báo cáo có 5 tàu đổ bộ cộng sản Bắc Việt cắm cờ đỏ sao vàng 
			đang di chuyển về Nam cách bờ một khoảng rất gần, và đă qua khỏi vị 
			trí ĐĐ3. TĐ ra lệnh M48 chạy theo hướng tàu và sử dụng pháo trên xe 
			tác xạ. Lại một lần nữa địch ngạc nhiên và quay đầu về hướng cửa 
			Việt. Ưù đồ của chúng là đổ bộ lên cửa Thuận An và chận bít cuộc rút 
			quân bằng đường thủy.
			
			Rút lui.
			Ngày 23/3/75, lúc 12 giờ trưa, Đ/Tá TLP gọi TĐT/TĐ7 về căn cứ Trần 
			Ba để họp, nhưng với t́nh h́nh vô cùng nghiêm trọng, tôi không thể 
			rời vị trí trong lúc này, do đó Thiếu Tá TĐP thay tôi về gặp TLP. 
			Một giờ sau T/T Liễn về cho biết kế hoạch rút quân.
			Trong lúc này TĐ121/ĐPQ đă về phía sau và di chuyển ra Thuận An.
			
			TĐ7 và các đơn vị tăng phái thực hiện kế hoạch rút quân theo thế 
			chân vạc sau khi cho toán công binh giựt sập cầu Vân Tŕnh và kho 
			đạn Hương Điền
			Cuộc rút quân được chia làm 3 giai đoạn
			1) Từ vị trí đóng quân đến Tuyến Xanh
			2) Từ Tuyến Xanh đến Tuyến Nâu
			3) Từ Tuyến Nâu ra điểm Tập Trung (ĐTT)
			
			Cuộc rút quân bắt đầu lúc 6 giờ chiều ngày 23/3/75.
			
			Tại Tuyến xanh 
			BCH/TĐ và các đơn vị tăng phái tại sân vận động Hương Điền, các ĐĐ 
			300 mét phía Bắc. 8 giờ tối cuộc pḥng thủ đă tổ chức xong.
			
			Sáng hôm sau 24/3/75, các đại đội tiền phương báo cáo địch xuất 
			hiện, đặc biệt có 5 xe tăng T54. Mặc dù ĐĐ1 đượcù tăng phái M41, 
			nhưng tôi cho rằng sẽ không chống lại T54 nên đă điều động M48 từ bờ 
			biển vào và cùng BCH/TĐ lên tuyến đầu. 5 tăng địch chạy ngoài băi 
			cát, đợi chúng đúng tầm tác xạ M48 khai hỏa, 2 chiếc bốc cháy, một 
			chiếc khựng lại có lẽ đứt xích, 2 chiếc c̣n lại ẩn ḿnh sau các ụ 
			cát thiên nhiên. Phúc Yên lúc này chỉ c̣n một trung đội tại Hương 
			Điền đă tác xạ tối đa, sau đó di chuyển về Thuận An cùng pháo đội. 
			Địch không tiến thêm và TĐ7 cũng không có lệnh tấn công trong lúc 
			này.
			
			Tại Tuyến Nâu
			6 giờ chiều ngày 24/3, theo kế hoạch TĐ7 di chuyển đến tuyến nâu, 
			nam quận lỵ Hương Điền 2 km.
			- Cánh A: BCH/TĐ, ĐĐCH, ĐĐ4, CĐ(-) M113 di chuyển đến Tuyến nâu bố 
			trí.
			- Cánh B: ĐĐ1, 2, 3 do T/T TĐP chỉ huy đưa các ĐĐ về vị trí ấn định. 
			Một trung đội bảo vệ toán công binh nhằm phá hủy kho đạn Hương Điền 
			của TQLC. Trong lúc vội vàng toán công binh đă thiếu sót không gài 
			đầu nổ nên kho đạn không phá hủy được.
			Tại tuyến Nâu các đơn vị bố trí kiểm soát quân số và nghỉ ngơi.
			10 giờ đêm 24/3/75 TĐ rời tuyến Nâu về vùng tập trung. Lộ tŕnh hơn 
			10 cây số từ nam quận lỵ Hương Điền đến cửa Thuận An với đội h́nh 
			như sau:
			Cánh A: BCH/TĐ, ĐĐCH, ĐĐ4 cùng các đơn vị tăng phái di chuyển trước, 
			ba lô và vật nặng bỏ lên M113.
			Cánh B và các đại đội c̣n lại di chuyển sau đó nửa giờ.
			Cuộc chuyển quân không có soi sáng
			
			Điểm Tập Trung
			8 giờ sáng ngày 25/3/75 toàn bộ TĐ ra đến điểm tập trung. Tất cả 
			quân số, vũ khí, quân trang dụng đều được bảo toàn, ngoại trừ một 
			quân nhân tử thương v́ bị rơi từ M113 xuống trong đêm tối. Xác anh 
			được chôn ngay bờ Bắc cửa Thuận An.
			
			Tại phà Thuận An, cảnh vô cùng hỗn loạn, quân nhân các đơn vị, ḥa 
			lẫn dân chúng. Nơi này kẻ bắn súng gọi đ̣, nơi kia người la hét xin 
			qua sông. Lệnh cho các ĐĐ tập họp từng khu riêng biệt không cho một 
			kẻ lạ mặt nào trà trộn. Tôi gọi ĐT/TLP để xin phương tiện sang sông.
			20 phút sau đoàn ca nô đến để đưa chúng tôi qua căn cứ Trần Ba. Các 
			M48, M41, pháo binh được lệnh phá hủy trước khi qua sông. 5 M113 lội 
			được qua bên kia c̣n lại ch́m xuống đáy sông. 
			
			Căn cứ Trần Ba (tên cố Trung Tá Trần Ba), sau năm 1973 dùng để làm 
			kho tàng, nơi nghỉ dưỡng quân, huấn luyện v..v. của SĐ TQLC. Tọa lạc 
			bờ phía Nam cửa Thuận An. Có sân bay cho các loại máy bay nhẹ, L19, 
			L20, Trực thăng.
			
			Tại căn cứ Trần Ba, TĐ tập họp từng khối một ĐĐ, đặc biệt kiểm soát 
			gắt gao người lạ, kể cả việc chỉnh đốn quân phong, quân kỷ. Nhiều vũ 
			khí máy truyền tin của các đơn vị vừa vứt bỏ, anh em quân nhân TĐ 7 
			thu lượm và t́m cách thay thế các cơ phận, tôi cảnh giác các ĐĐT v́ 
			sau này rất khó điều chỉnh.
			Tôi báo cáo việc hoàn tất qua sông cho ĐT/TLP. Ông cho lệnh dừng lại 
			đợi. Giờ này tại cửa biển Thuận An vô số lính và dân chúng, họ từ 
			nhiều đơn vị khác nhau đi đi lại lại t́m kiếm la hét, TĐ7 nằm trong 
			không gian hỗn loạn đó. Chúng tôi ư thức được sự nguy hiểm này nên 
			áp dụng biện pháp kỷ luật tối đa để tách rời những ảnh hưởng không 
			tốt.
			
			10 giờ sáng ngày 25/3/75, trên tần số không lục tôi nhận ra tiếng 
			người bạn cùng khóa, Thiếu tá Trần văn Thao, anh chỉ huy đoàn tàu 
			quân vận (LCM) từ Đà Nẳng ra Thuận An để đón các TĐ Biệt Động Quân, 
			nhưng không thể nào liên lạc được. Anh hỏi tôi có thấy anh em Mủ nâu 
			không. Nh́n quanh tôi chỉ thấy 5, 3 anh. Tôi cho Thao biết. Anh nói 
			“Tôi sẽ đưa các bạn vào Đà Nẵng, hăy chuẩn bị và đánh dấu băi bốc.”. 
			Thao có 5 chiếc LCM, tôi chuẩn bị cho 4 ĐĐ và BCH/TĐ. Tôi cho lệnh 
			các ĐĐ làm ṿng đai an toàn không có sự trà trộn của người lạ và 
			khói màu để tàu nhận băi. Đồng thời tôi sẽ báo cáo lên TLP. Nhưng 
			chưa kịp th́ ông đă gọi tôi và ra lệnh di chuyển về phía Nam để gặp 
			Long Mỹ (LĐT/LĐ147) và sẽ vô Đà Nẳng bằng tàu hải quân 801.
			Tôi và Thao hủy bỏ kế hoạch vừa vạch ra. Có phải TĐ7 mất một cơ hội 
			có thể di chuyển vào Đà Nẳng bằng LCM!!
			
			LĐ147 gồm 3 tiểu đoàn 3,4,5/TQLC, TĐ2/PB, một Đại đội Viễn thám vừa 
			từ khu vực hành quân An Lỗ di chuyển bộ qua ngả Phú Thứ vượt qua Phá 
			Tam Giang với đoạn đường dài hơn 40 cây số.
			Trên đường về phía Nam để gặp Long Mỹ, TĐ7 với trang bị đầy đủ vũ 
			khí, đạn dược, đôi khi c̣n ngoài bảng cấp số (v́ mới săn nhặt), đoàn 
			quân di chuyển trên băi cát dài mênh mông, tôi có cảm tưởng đây như 
			những h́nh ảnh ngày nào tôi xem phim TQLC Hoa kỳ đỗ bộ lên đảo 
			Iwo-Jima. Mỗi quân nhân 1 M72 vắt ngang ba lô, nón sắt, áo giáp, 
			trong một tinh thần không chút sa sút.
			Cũng trên tần số không lục tôi nghe Trung Tướng Lâm Quang Thi, Tư 
			lệnh tiền phương đang bay trực thăng, nói chuyện với Long Mỹ ”Anh 
			hăy dùng những chiếc M113 để làm đầu cầu ra tàu”. Có lẽ Long Mỹ 
			không nhận ra tiếng Tướng Thi và ông nghĩ rằng đó là đề nghị của hạm 
			trưởng 802 nên ông nói ”Bạn nói vậy chứ đâu phải dễ dàng”.
			
			Nghe qua cuộc đàm thoại tôi cho lệnh 5 chiếc M113 chạy về hướng LĐ 
			147.
			
			LĐ147 sắp hàng từng khối để ra tàu. HQ 801 là loại tàu lớn, và không 
			có cầu tàu nên đậu xa bờ khoảng 200 mét. Khoảng cách 200 mét với 
			sóng lớn là một trở ngại vô cùng lớn lao, mặc dù TQLC được huấn 
			luyện và nhiều kinh nghiệm trong việc đổ bộ và lên tàu. Từng đợt 20 
			TQLC tay nắm tay lội ra nhưng bị sóng đánh dạt vào bờ thật thê thảm. 
			Các đơn vị cố gắng nhiều lần nhưng không ai ra đến tàu. Tôi đề nghị 
			Đ/T LĐT xử dụng M113 làm cầu nổi. Nhưng có lẽ v́ khoảng cách khá xa 
			và sóng lớn nên ông không thực hiện.
			
			TĐ7 khi đến gặp LĐ147, nhưng không tập họp tại bờ biển mà bố trí 
			trên các đồi thông chiếm cao điểm nhằm giữ an ninh băi bốc.
			Đă 5 giờ chiều nhưng không một quân nhân nào ra được tàu.
			ĐT/LĐT gọi các TĐT xuống họp và ông cho lệnh đóng quân tại chỗ, đồng 
			thời phổ biến kế hoạch xuống tàu Alpha. Đây là một quyết định có thể 
			sai lầm, đem lại hậu quả vô cùng tệ hại cho 2 ngày sau đó.
			TĐ7 với trang bị đầy đủ, nên pḥng thủ khu vực phía tây tiến chiếm 
			các cao điểm không cho địch chế ngự.
			Vừa rải quân pḥng thủ cũng là lúc địch pháo kích đồng thời tấn công 
			từ các đồi thông. Lực lượng địch lúc này không nhiều lắm, nhưng 
			chúng có cả súng chống tăng, cối 82, pḥng không 12.7. Tại khu vực 
			TĐ4/TQLC, Thiếu Tá Nguyễn văn Nam/22A TĐPhó, ĐU Tô thanh Chiêu ĐĐT 
			tử thương. Tuyến pḥng thủ hiện tại rất khó kiểm soát v́ rất nhiều 
			quân nhân các đơn vị khác và thường dân di chuyển theo TQLC. Địch và 
			bạn nằm trong khoảng cách gang tay.
Các TĐ 3, 4, 5, Viễn Thám vừa rút lui từ một lộ tŕnh quá xa nên thất thoát nhiều đạn dược, súng cối 60 của ĐĐ không có bàn tiếp hậu, các quân nhân xử dụng nón sắt làm đế để tác xạ. Anh em binh sĩ giờ đây tác chiến trong một điều kiện khó khăn, thiếu yểm trợ, nhưng tinh thần không chút nao núng, anh em chạy ngược chạy xuôi t́m đạn dược. TĐ7 vẫn giữ liên lạc chặt chẽ trong nội bộ. Một vài vị trí địch bị phá hủy và các trung đội chiếm giữ các cao điểm.
Tuy các TĐ do LĐT/LĐ147 chỉ huy, nhưng trong lúc 
			này các TĐT tùy nghi điều động đơn vị ḿnh và phối hợp để mở rộng 
			ṿng đai an ninh.
			Đây là một trận chiến vô cùng phức tạp chưa từng thấy trong chiến 
			tranh ngay cả như Tết Mậu Thân tại Thủ đô Sài G̣n hay Huế. Không 
			pḥng tuyến rơ ràng, số người di chuyển theo TQLC không phân biết ai 
			là bạn ai là địch. Mỗi khi nghe tiếng súng nổ một số chạy về phía 
			bắc, một số chạy xuống mé biển gây thêm cảnh hỗn loạn khó khăn cho 
			TQLC. Một khu vực chưa đầy 1 cây số vuông nhưng hơn 3000 người trong 
			đó.
Khi TĐ7 đưa M113 lên tấn công, địch pháo kích và 
			tôi bị thương nhẹ do mảnh 82. Tuy nhiên TĐ 7 đă chiếm một số cao 
			điểm nhằm giữ an toàn cho phía mặt biển.
			Thế là tối hôm đó LĐ đóng quân đợi thực hiện kế hoạch Alpha rút quân 
			bằng Hải quân Việt Nam lúc 12 giờ đêm.
			Kế hoạch xuống tàu theo thứ tự như sau: BCH LĐ +TĐ2PB, TĐ4, TĐ3, TĐ5 
			và cuối cùng là TĐ7. 
			
			Trận chiến chiều ngày 25/3/75 gây thiệt hại không ít cho các TĐ 
			TQLC, em út của T/Tá Lê Quang Liễn cũng bị tử thương khi theo đoàn 
			TQLC.
			
			12 giờ đêm như kế hoạch rút quân đă vạch ra, đêm 14 âm lịch, trăng 
			sáng vằng vặc, không gian đắm ch́m trong không khí vô cùng ngột 
			ngạt, mọi người đang chờ đợi, không nghe một tiếng động, hay chỉ v́ 
			tiếng sóng gầm át hẳn tiếng nói của con người.
			12 giờ, rồi 1 giờ, 3 giờ sáng các con tàu vẫn không vào bờ. Xa xa 
			ngoài khơi ánh đèn tàu vẫn c̣n đó. Nhưng mọi vật h́nh như bất động.
			
			8 giờ sáng hôm sau một LCM vào đón thương binh và BCH/LĐ.
			
			Đêm qua địch đă vượt phá Tam Giang tăng cường quân số quyết tấn công 
			LĐ 147 và ngăn không cho xuống tàu . Khi chiếc tàu đầu tiên bất ngờ 
			vào øbốc được quân th́ địch sử dụng hỏa tiễn tầm nhiệt và 12.7 tác 
			xạ vào điểm tập trung chờ tàu, chiếc LCM bị trúng hỏa tiễn, h́nh như 
			ĐT LĐT bị thương nhẹ.
			Hải quân định cho thêm tàu vào băi bốc nhưng giờ này hỏa lực địch 
			rất mạnh cho nên LĐ không thể thực hiện kế hoạch rút quân.
			Nếu đêm qua kế hoạch Alpha được thi hành th́ ít nhất một nửa LĐ có 
			thể thoát khỏi khu vực này để lên tàu. Nhưng không rơ v́ lư do ǵ 
			không thực hiện được?
			
			Từ lúc này, 26/3/75, tôi được ĐT /TLP chỉ định xử lư thường vụ 
			LĐT/LĐ147 để điều động các TĐ 3, 4, 5, 7 và TĐ2 PB. Khoảng 10 giờ 
			Hải quân cho biết sẽ có LCM vào đón. Tôi đề nghị tàu sẽ cặp bến phía 
			Bắc chúng tôi một cây số nhằm tránh địch pháo kích và tấn công. Tôi 
			gọi TĐ4/TQLC của T/T Thành di chuyển lên tàu (như thứ tự đă ấn định) 
			nhưng không liên lạc được và do đó TĐ3 của T/T Sử nhận lệnh này. Khi 
			chiếc LCM cặp bến, không những chỉ có một số TĐ4 và TĐ3 mà c̣n quân 
			nhân nhiều đơn vị khác nữa tranh giành nhau để lên tàu gây ra cảnh 
			xô xác hỗn loạn. Với số lượng người quá nhiều chiếc tàu quá tải 
			không thể di chuyển được và bị mắc cạn. Vị chỉ huy tàu yêu cầu xuống 
			bớt mới có thể ra khơi. Nhưng ai là người chịu bước xuống bờ khi 
			biết đây là chiếc phao cuối cùng để giữ mạng sống cho ḿnh. Việc dằn 
			co này đă gây ra đổ máu v́ ḷng ích kỷ. Vị chỉ huy tàu gọi tàu khác 
			vô kéo nhưng càng lúc tàu càng lún sâu trong cát không thể cứu văn 
			được. Trong cơn tuyệt vọng của các quân nhân trên tàu, một số đă tự 
			sát gây thêm cảnh chết chóc cho người chung quanh.
			TĐ3 trở lại vị trí củ để chờ đợi.
			Tôi gọi ĐT /TLP hỏi phải làm ǵ? Ông cho biết đợi và sẽ có tàu đón.
			
			Trong cơn nắng trưa trên băi cát cả LĐ không nước uống, chỉ nhai gạo 
			sấy và đợi chờ.
			Địch giờ này chỉ pháo cầm chừng, chúng cố ngăn không cho tàu vào.
			Khoảng 2 giờ chiều Trung tướng Lâm Quang Thi bay trực thăng ngoài 
			biển khơi ông hỏi tôi quân số dưới đất c̣n bao nhiêu. Tôi cho biết 
			ngoài 5 TĐ TQLC c̣n có các đơn vị bạn đi theo tổng số gần 3000 
			người. Ông nói sẽ có tàu lớn vào đón. 
			
			4 giờ chiều ĐT TLP gọi và cho tôi biết không c̣n con tàu nào nữa, 
			chúng tôi phải tự lo liệu, và ông từ giă chúng tôi để rời hải phận 
			Thừa Thiên vào Đà Nẳng.
Tôi tự hỏi “Ḿnh đă bị bỏ rơi hay sao?” Chưa 
			tuyệt vọng, tôi liên lạc với Thiếu Tá Đinh Xuân Lăm/17 TĐT/TĐ16/TQLC 
			đang đóng trên đèo Hải Vân. Tại đây tôi gặp Thiếu Tá Nguyễn quang 
			Đan, anh là tùy viên quân sự của Tư lệnh Sư Đoàn, đang ở tại trạm 
			liên lạc giữa các đơn vị TQLC Huế và BTL tại Đà Nẳng. Tôi cho Đan 
			biết t́nh h́nh và hỏi có lệnh ǵ của Lạng Sơn (Tư lệnh). Đan lập lại 
			câu hỏi của tôi. Từ đầu máy bên kia, tôi nghe được, nhưng Tư lệnh 
			không nghe tôi, ông nói (nguyên văn) ”T́nh h́nh trong này rất lộn 
			xộn, Cam Ranh cho con cái di chuyển càng về phía Nam càng tốt, hoặc 
			dùng những sampans, (ghe: tiếng Pháp) ra biển về Nam, Sư đoàn không 
			thể làm ǵ được”. Lúc này tôi lặng người, thật sự chúng tôi đă bị bỏ 
			rơi. Các anh em binh sĩ chung quanh đang nh́n thái độ của tôi để 
			đoán nội dung câu chuyện.
			Tôi quay qua liên lạc với T/T Lăm và hỏi ông vị trí đóng quân của TĐ 
			16. Nh́n bản đồ Đ/U Việt, Ban 3 mơí ráp ngày hôm qua, những chấm đen 
			đóng quân của TĐ 16 xa tắp. Làm sao có thể đến cửa Tư Hiền? Làm sao 
			có thể lội qua cửa sông này trong khi con nước rằm rất lớn? Và sau 
			đó làm sao có thể vượt gần trăm cây số đường núi để bắt tay với 
			TĐ16?
			
			Tôi liên tưởng đến những ngày quân đội Đồng Minh bị Đức phản công và 
			bị vây tại thung lũng Ardene, nhiều đơn vị bị xé tan, nhưng một 
			Trung đoàn của Hoa Kỳ vẫn tiếp tục tác chiến sau khi ẩn nấp vào vùng 
			nuí đồi. C̣n LĐ 147, trước mặt là biển đông, sau lưng là phá Tam 
			Giang, giữa là giải cát dài không thể che dấu. Có thể làm được ǵ 
			đây?
			
			Đă 6 giờ chiều, phải quyết định thật gấp dù rất mỏng manh_ cứ tiến 
			về Nam.
			Tôi mời các TĐT đến họp: Thiếu Tá Vơ đằng Phương TĐT/TĐ2/PB, Thiếu 
			Tá Nguyễn văn Sử TĐT/TĐ3, Thiếu Tá Phạm văn Tiền TĐT/TĐ5, Thiếu Tá 
			Lê Quang Liễn và tôi. Riêng Thiếu Tá Đinh Long Thành TĐT/TĐ4 từ sáng 
			đến giờ không liên lạc được.
			Tôi cho biết t́nh h́nh và đưa ra 3 giải pháp:
			· Đầu hàng địch
			· Tuyên bố giải tán đơn vị.
			· Đánh và di chuyển về phía Nam.
			
			Lẽ dĩ nhiên không ai chấp thuận 2 giải pháp trên, chỉ c̣n lại giải 
			pháp cuối cùng. Đơn vị nào sẽ mở đường. TĐ 7 vẫn là đơn vị tương đối 
			c̣n khả năng tác chiến. Tôi nói TĐ7 sẽ mở đường dọc theo bờ biển, 
			mỗi khi gặp địch tác xạ và tiến về phía trước. Xuất phát lúc 10 giờ.
			Chưa đúng hẳn 10 giờ các đơn vị đă lên đường, ào về phía Nam, gặp 
			nút chặn của địch quân ta tác xạ tối đa và vượt nhanh về phía trước. 
			Không c̣n đội h́nh ǵ nữa hàng ngang 10, 20 dựa theo địa thế có thể 
			tránh được đạn từ cồn cát cao bắn xuống.
			Rất vất vả di chuyển trên cát với đôi giày trận, phần đông anh em 
			binh sĩ đă lột bỏ xuống biển để đi cho nhanh.
			Đêm trăng sáng vằng vặc, sóng to gào thét, chúng tôi di chuyển âm 
			thầm dọc bờ biển dài không biết phía trước sẽ gặp ǵ và có đạt được 
			mong muốn hay không. Nhưng cứ đi, dù ai không muốn đi cũng không 
			được bởi v́ sức cuốn hút của ḍng người.
			Tôi không nhớ ḿnh đă đi được bao lâu và có cảm giác như mộng du, 
			bởi v́ điều xảy ra hôm nay chưa từng nghĩ đến trong đời quân nhân.
			Khoảng 3 giờ sáng, nhiều toán quân đi trước đội ngược lại. Một quân 
			nhân nói với tôi ”Thiếu tá, việt cộng chận đằng trước, nhiều anh em 
			đă bị bắt”
			Cho đến lúc này khả năng chiến đấu là số không. Đạn dược đă hết, một 
			số lớn súng đă ném xuống biển v́ vô tích sự. Tôi hỏi Liễn ”làm sao 
			đây?” Liễn đề nghị dùng ghe của dân ra biển. Tôi nói không cách nào 
			ra khơi với những chiếc ghe nhỏ và không mái chèo. Tôi đề nghị ”Rẻ 
			vô Phá Tam Giang t́m thuyền ra cửa Tư Hiền”. Tất cả đồng ư.
			
			Tôi rẽ đi với một nhóm nhỏ gần 10 người. Kể từ giờ này mạnh ai người 
			ấy lo cho thân ḿnh.
			
			Sáng hôm sau, 27/3/1975, chúng tôi bị bắt và tập trung về một trường 
			học thuộc quận Hương Thủy. Ở đây tôi gặp lại gần như toàn bộ LĐ147.
			
			Tôi không có ư định viết lại những kỷ niệm đau buồn này, nhưng đă 
			nhiều năm qua nỗi uẩn khúc luôn luôn dằn vặt tâm hồn ḿnh. TĐ7 nói 
			riêng và LĐ147 nói chung đă tan nát trong hoàn cảnh vô cùng tức tưởi 
			mà cho đến nay một vài anh em nằm xuống nhưng vẫn chưa giải tỏa 
			được.
			
			Xin thành kính tưởng nhớ các chiến hữu LĐ147 và thân nhân đă bỏ ḿnh 
			tại Thuận An tháng 3/75.
			
			Des Moines, Iowa 
			Tháng 2 năm 2003
			MX Phạm Cang
			 Tiến tŕnh thành lập và phát triển  BC TQLC
 Tiến tŕnh thành lập và phát triển  BC TQLC
			 Chiến sử TQLC
 Chiến sử TQLC
			 Binh Chủng TQLC
			Binh Chủng TQLC
			 Sơ lược về BC TQLC
 Sơ lược về BC TQLC
			 Trung Tá Lê Quang 
			Trọng - Chỉ Huy Trưởng TQLCVN đầu tiên
 Trung Tá Lê Quang 
			Trọng - Chỉ Huy Trưởng TQLCVN đầu tiên
			 Đại Úy Bùi Phó Chí vị 
			Tiểu Đoàn Trưởng TQLC đầu tiên
 Đại Úy Bùi Phó Chí vị 
			Tiểu Đoàn Trưởng TQLC đầu tiên
			 Trung Tá Lê Nhữ Hùng - 
			người đă góp công nhiều cho sự hùng mạnh của Đoàn Quân Mũ Xanh
 Trung Tá Lê Nhữ Hùng - 
			người đă góp công nhiều cho sự hùng mạnh của Đoàn Quân Mũ Xanh
			 Tiến tŕnh thành 
			lập Chiến Đoàn & Lữ Đoàn
 Tiến tŕnh thành 
			lập Chiến Đoàn & Lữ Đoàn
			 Lữ Đoàn 258
 Lữ Đoàn 258
			 Lữ Đoàn 369
 Lữ Đoàn 369
			 Tiểu Đoàn 1 - Quái Điểu
 Tiểu Đoàn 1 - Quái Điểu
			 Tiểu Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa
 Tiểu Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa
			 Tiểu Đoàn 2 - Trâu Điên
 
			Tiểu Đoàn 2 - Trâu Điên
			 Tiểu Đoàn 3 - Sói Biển
 Tiểu Đoàn 3 - Sói Biển
			 Tiểu Đoàn 4 - Ḱnh Ngư
 Tiểu Đoàn 4 - Ḱnh Ngư
			 Tiểu Đoàn 5 - Hắc Long
 Tiểu Đoàn 5 - Hắc Long
			 Tiểu Đoàn 6 - Thần Ưng
 Tiểu Đoàn 6 - Thần Ưng
			 Tiểu Đoàn 7 - Hùm Xám
 Tiểu Đoàn 7 - Hùm Xám
			 Tiểu Đoàn 8 - Ó Biển
 Tiểu Đoàn 8 - Ó Biển
			 Tiểu Đoàn 9 - Mănh Hổ
 Tiểu Đoàn 9 - Mănh Hổ
			 Tiểu Đoàn Tổng Hành Dinh
 Tiểu Đoàn Tổng Hành Dinh
			 Tiểu 
			Đoàn Truyền Tin
 Tiểu 
			Đoàn Truyền Tin
			 Pháo Binh TQLC
 Pháo Binh TQLC
			 Viết cho những người pháo 
			thủ Mũ Xanh
 Viết cho những người pháo 
			thủ Mũ Xanh
			 Một đoạn đường trong 
			cuộc đời Y Sĩ TQLC
 Một đoạn đường trong 
			cuộc đời Y Sĩ TQLC
					 Mật khu Đỗ Xá
 Mật khu Đỗ Xá
					 Chiến 
			dịch Sống 
			T́nh Thương
 Chiến 
			dịch Sống 
			T́nh Thương
					 Hành quân 
					Hội Đồng Sẩm
 
					Hành quân 
					Hội Đồng Sẩm
					 Tiểu 
					Đoàn 2 - 
			Trận An Qúi
 Tiểu 
					Đoàn 2 - 
			Trận An Qúi
					 Tiểu Đoàn 2 - Trận 
			chiến Tam Quan
 Tiểu Đoàn 2 - Trận 
			chiến Tam Quan
					 Tiểu Đoàn 3 
			- Trận Bàng Long, Cay Lậy
 Tiểu Đoàn 3 
			- Trận Bàng Long, Cay Lậy
					 Tiểu Đoàn 4 
			- Trận B́nh Giả lúc khởi đầu
 Tiểu Đoàn 4 
			- Trận B́nh Giả lúc khởi đầu
					 Tiểu Đoàn 4 - 
			B́nh Giả ơi! C̣n nhớ măi
 Tiểu Đoàn 4 - 
			B́nh Giả ơi! C̣n nhớ măi
					 Tiểu Đoàn 5 - Trận 
			Mộ Đức
 Tiểu Đoàn 5 - Trận 
			Mộ Đức
					 Tiểu Đoàn 5 
			- Trận Mộ Đức & Cái chết của vị TĐT
 Tiểu Đoàn 5 
			- Trận Mộ Đức & Cái chết của vị TĐT
					 Chiến 
					Đoàn A - 
			Trận Phụng Dư
 Chiến 
					Đoàn A - 
			Trận Phụng Dư
					 Chiến Đoàn A 
					- Trận 
			Đức Cơ
 Chiến Đoàn A 
					- Trận 
			Đức Cơ
					 Chiến Đoàn B và TĐ-5 
			Dù Truy Kích CQ ở Ba Gia
 Chiến Đoàn B và TĐ-5 
			Dù Truy Kích CQ ở Ba Gia
					 Chiến 
					Đoàn B - Cuộc hành quân đổ bộ Deckhouse V Sóng Thần
 Chiến 
					Đoàn B - Cuộc hành quân đổ bộ Deckhouse V Sóng Thần
					 Tiểu Đoàn 6 - Trận 
			Mậu Thân
 Tiểu Đoàn 6 - Trận 
			Mậu Thân
					 TQLC Trong 
			Tết Mậu Thân
 TQLC Trong 
			Tết Mậu Thân
					 Chiến Đoàn A 
					- Trận Mậu Thân
 Chiến Đoàn A 
					- Trận Mậu Thân
					 H́nh Ảnh T/T Nguyễn Văn Thiệu 
			thăm TĐ2/TQLC
 H́nh Ảnh T/T Nguyễn Văn Thiệu 
			thăm TĐ2/TQLC
					 Cuộc 
			hành quân qua Cambodia
 Cuộc 
			hành quân qua Cambodia
					 Tiểu 
			Đoàn 4 - Hành quân Cambodia
 Tiểu 
			Đoàn 4 - Hành quân Cambodia
					 Tiểu 
					Đoàn 7 - Những ngày đầu
 Tiểu 
					Đoàn 7 - Những ngày đầu
					 Tiểu 
					Đoàn 8 - Trận Cam-Bốt
 Tiểu 
					Đoàn 8 - Trận Cam-Bốt
					 Lữ 
					Đoàn B  - Vượt biên qua Kampuchia
 Lữ 
					Đoàn B  - Vượt biên qua Kampuchia
					 Hành 
			quân Lam Sơn 719
 Hành 
			quân Lam Sơn 719
					 Tiểu 
			Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa sang Lào
 Tiểu 
			Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa sang Lào
					 Tiểu 
			Đoàn 2 - Hành quan Lam Sơn 719
 Tiểu 
			Đoàn 2 - Hành quan Lam Sơn 719
					 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Căn cứ hỏa lực Hồng Hà
 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Căn cứ hỏa lực Hồng Hà
					 Tiểu 
			Đoàn 4 - Đêm Hạ Lào sao dài quá!
 Tiểu 
			Đoàn 4 - Đêm Hạ Lào sao dài quá!
					 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến Ba Ḷng
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến Ba Ḷng
					 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến Động Cù Mông
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến Động Cù Mông
					 Khoá 22 và Lam Sơn 719 Hạ Lào
 
					Khoá 22 và Lam Sơn 719 Hạ Lào
			 TQLC/VN và cuộc tấn công của csBV tại Vùng I
 TQLC/VN và cuộc tấn công của csBV tại Vùng I
			 Tiểu 
			Đoàn 3 - Tại 
			Đông Hà
 Tiểu 
			Đoàn 3 - Tại 
			Đông Hà
			 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Tay đôi với tụi nó...
 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Tay đôi với tụi nó...
			 Tiểu Đoàn 4 - Mùa 
			hè đỏ lửa
 Tiểu Đoàn 4 - Mùa 
			hè đỏ lửa
			 Tiểu 
			Đoàn 5 - Những ngày đầu
 Tiểu 
			Đoàn 5 - Những ngày đầu
			 Tiểu Đoàn 6 - 
			Thần Ưng trong mùa hè đỏ lửa
 Tiểu Đoàn 6 - 
			Thần Ưng trong mùa hè đỏ lửa
			 Tiểu 
			Đoàn 6 - Xé xác tăng địch
 Tiểu 
			Đoàn 6 - Xé xác tăng địch
			 Tiểu 
			Đoàn 7 - Ngày đầu cuộc chiến
 Tiểu 
			Đoàn 7 - Ngày đầu cuộc chiến
					 Trận QT 72 của Lữ Đoàn 258 TQLC
			Trận QT 72 của Lữ Đoàn 258 TQLC
			 Lữ 
			Đoàn 258 - Chiến thắng Quảng Trị tháng 4, 1972
 Lữ 
			Đoàn 258 - Chiến thắng Quảng Trị tháng 4, 1972
			 Công 
			sản BV bị TQLC đánh bại tại Đông Hà
 Công 
			sản BV bị TQLC đánh bại tại Đông Hà
			 Hành 
			lang máu
 Hành 
			lang máu
			 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến cầu Bến Đá
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến cầu Bến Đá
			 Tiểu 
			Đoàn 9 - Rừng núi Barbara
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Rừng núi Barbara
			 Lữ 
			Đoàn 369 - Trân sông Mỹ Chánh
 Lữ 
			Đoàn 369 - Trân sông Mỹ Chánh
			 Tái 
			chiếm Cổ Thành Quảng Trị ngày 19-6-1972
 Tái 
			chiếm Cổ Thành Quảng Trị ngày 19-6-1972
			 Tiểu 
			Đoàn 1 - Thử lửa đầu tiên
 Tiểu 
			Đoàn 1 - Thử lửa đầu tiên
			 Tiểu 
			Đoàn 1 - Nhảy vào Triệu Phong
 
			Tiểu 
			Đoàn 1 - Nhảy vào Triệu Phong
			 Tiểu 
			Đoàn 1 - Đổ bộ trong ḷng địch
 Tiểu 
			Đoàn 1 - Đổ bộ trong ḷng địch
			 Tiểu 
			Đoàn 1 PB - 20,000 đạn đại bác mỗi ngày
 Tiểu 
			Đoàn 1 PB - 20,000 đạn đại bác mỗi ngày
			 Tiểu 
			Đoàn 2 - Cuộc chiến Cổ Thành Quảng Trị
 Tiểu 
			Đoàn 2 - Cuộc chiến Cổ Thành Quảng Trị
			 Tiểu 
			Đoàn 2 - Tiêu diệt chiến xa CSBV thuộc Tr/Đ Tăng-Thiết Giáp 202
 
			Tiểu 
			Đoàn 2 - Tiêu diệt chiến xa CSBV thuộc Tr/Đ Tăng-Thiết Giáp 202
			 Tiểu 
			Đoàn 2 - Tái chiếm Dinh Tỉnh Trưởng & Toà Hành Chánh Quảng Trị
 Tiểu 
			Đoàn 2 - Tái chiếm Dinh Tỉnh Trưởng & Toà Hành Chánh Quảng Trị
			 Tiểu 
			Đoàn 3 & 6 - Tiến về Quảng Trị
 Tiểu 
			Đoàn 3 & 6 - Tiến về Quảng Trị
			 Tiểu 
			Đoàn 3 - Dựng cờ
 Tiểu 
			Đoàn 3 - Dựng cờ
			 Tiểu 
			Đoàn 5 - Hắc Long dậy sóng
 Tiểu 
			Đoàn 5 - Hắc Long dậy sóng
			 Tiểu 
			Đoàn 5 - Đánh trên đầu địch
 Tiểu 
			Đoàn 5 - Đánh trên đầu địch
			 Người 
			Pháo Thủ TQLC trong cuộc chiến 1972
 
			Người 
			Pháo Thủ TQLC trong cuộc chiến 1972
			 Pháo 
			Binh TQLC và trận Quảng Trị
 Pháo 
			Binh TQLC và trận Quảng Trị
			 Cờ 
			bay trên Cổ Thành Quảng Trị
 Cờ 
			bay trên Cổ Thành Quảng Trị
			 Tiểu 
			Đoàn 2 - Cửa Việt, một chiến thắng vẻ vang và ngậm ngùi
 Tiểu 
			Đoàn 2 - Cửa Việt, một chiến thắng vẻ vang và ngậm ngùi
			 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Trước khi ngưng bắn
 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Trước khi ngưng bắn
			 Tiểu 
			Đoàn 4 - Hành quân Cửa Việt
 Tiểu 
			Đoàn 4 - Hành quân Cửa Việt
			 Lữ 
			Đoàn 258 - Chiến tích sau cùng
 Lữ 
			Đoàn 258 - Chiến tích sau cùng
			 Hương 
			lộ 555 lẻ loi
 Hương 
			lộ 555 lẻ loi
			 Tiểu 
			Đoàn 7 và Lữ Đoàn 147
 Tiểu 
			Đoàn 7 và Lữ Đoàn 147
			 Lữ 
			Đoàn 147 - Di tản chiến thuật
 Lữ 
			Đoàn 147 - Di tản chiến thuật
			 Tiểu 
			Đoàn 4 - Trận đánh cuối cùng
 Tiểu 
			Đoàn 4 - Trận đánh cuối cùng
			 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận đánh cuối cùng
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận đánh cuối cùng
			 Băi 
			biển Non Nước: Một kết thúc tức tưởi, oan nghiệt
 
				Băi 
			biển Non Nước: Một kết thúc tức tưởi, oan nghiệt
			 Vị 
			TĐT cuối cùng của Tiều Đoàn 1 Quái Điểu
 Vị 
			TĐT cuối cùng của Tiều Đoàn 1 Quái Điểu
			 Y Sĩ TQLC: Những người không thích sống lâu
 
				
			Y Sĩ TQLC: Những người không thích sống lâu