 
		
	MX NGUYỄN TÍN
			
			
Ngày vào lính khi tôi chưa tới tuổi phải 
			vào lính nên ̀ còn ngu ngơ và khờ lắm, ( khi học xong tiểu 
			học , tôi bước vào Đệ Tử Viện và Chuẩn Viện LASALL, từ 
			một môi trường không tiếp xúc với nhiều với bên ngoài tôi 
			chẳng biết gì cả, kể cả chiến tranh, tôi thuộc Đoàn 94 của 
			dòng LASALL VN .Trong khi các bạn đang sửa soạn bước lên TẬP 
			VIỆN để tương lai trở thành một SƯ HUYNH, tôi bỏ dòng và 
			trở về nhà, gia đình muốn tôi tiếp tục học , nhưng tôi, dù 
			rằng không thích đi lính, nhưng với những film combat trong TV 
			Mỹ mà trước đây thường xem,và tôi cũng muốn thử cho biết 
			và nghĩ rất đơn giản: đi 1 hoặ̣c 2 năm là có thể giải ngũ, 
			một ý nghĩ đơn thuần nhất lúc bấy giờ, và cuối cùng... tôi 
			trở thành lính TQLC) mọi chuyện đã trôi qua , nhưng với tôi 
			mọi sự như mới xảy ra hôm qua, mọi việc đến và đi để lại trong 
			lòng người những ấn tượng, như những nét chấm phá của một bức 
			tranh, tùy tâm tư của người trực diện, tùy thời gian và hoàn cảnh mà 
			mỗi người có cái nhìn và cảm nghĩ khác nhau,̀ tôi cũng không 
			thoát khòi định luật đó.
			
			 Tôi 
			được bổ sung về Ðại Ðội 3 khi Tiểu Ðoàn 7 còn đóng ở căn cứ 
			Holcomb , Ðại úy Hạp đưa tôi về Trung đội 2 của Thiếu úy Đạt. 
			Gần 2 tháng hành quân lục soát xung quanh để bảo vệ vòng ngoài căn 
			cư, tôi thấy thật̀ thú vị, như là Hướng Đạo Sinh đi cắm trại 
			vậy. Thiếu úy Tranh Đại Đội Phó ưa hỏi đố những bài toán, 
			những" 'đạo hàm" và một lần Ông cú vào đầu tôi và nói
Tôi 
			được bổ sung về Ðại Ðội 3 khi Tiểu Ðoàn 7 còn đóng ở căn cứ 
			Holcomb , Ðại úy Hạp đưa tôi về Trung đội 2 của Thiếu úy Đạt. 
			Gần 2 tháng hành quân lục soát xung quanh để bảo vệ vòng ngoài căn 
			cư, tôi thấy thật̀ thú vị, như là Hướng Đạo Sinh đi cắm trại 
			vậy. Thiếu úy Tranh Đại Đội Phó ưa hỏi đố những bài toán, 
			những" 'đạo hàm" và một lần Ông cú vào đầu tôi và nói
			
			- Chú mày ngu quá vậy, tại sao lại đi lính.
			
			Tôi trả lời:
			
			- Ông thầy ơi vì thế tôi sẽ giải ngũ sớm còn Ông phải đi lính 
			suốt đời (Ông ta là dân Võ Bị).
			
			Sau hơn 2 tháng , Tiểu Ðoàn về lại SAIGON..
			
			Ở hậu cứ chưa được bao lâu thì Tiểu Ðoàn sửa soạn đi hành quân, 
			Thượng sĩ Yên thường vụ Đại Đội tập họp đại đội để Đại Đội 
			Trưởng sẽ nói chuyện với anh em. Tôi cứ tưởng là Đại úy Hạp, 
			nhưng trước hàng quâǹ là một người có tướng cao gầy trông có 
			vè ốm yếu, thì ra đại đội này là của ông, Đại úy Hạp chỉ 
			coi tạm thời trong thời gian ông đi học̀, Đại úy Tôn Thất Trân.
			
			Lần đi này, Tiểu Ðoàn ra Gio Linh, tôi cứ mơ ước mình sẽ ra 
			tới cầu Hiền Lương để nhìn cho biết, nhưng chỉ đóng ở căn 
			cứ C1 ,và sau đó là di chuyển sang vùng căn cứ C4 Cồn Thiên, 
			lúc này tôi vẫn còn lơ mơ lắm, một lần tôi lượm được một 
			cái dù trái sáng,tôi cứ thản nhiên tung lên trời chơi như 
			trẻ con, Đại úy Trân đến gần nhìn tôi và nói :
			
			- Anh mới về đại đội phải không ? Cánh dù đẹp lắm, nhưng bây 
			giờ đừng chơi, về hậu cứ hãy chơi, chúng ta đang hành quân, 
			cứ tung lên như vậy, bọn Việt Cộng sẽ nhìn thấy,̀ phát hiện 
			vị trí của chúng ta, và ăn pháo đấy,
			
			Một lần đóng quân, xung quanh hố cá nhân của tôi toàn là 
			bụi cây, nằm đau cả lưng, phía trước tuyến có bãi đất 
			bằng, thế là thản nhiên tôi mang poncho ra và nằm chẳng nghĩ 
			đến chuyện gì, khi Đại úy Trân cùng Thiếu úy Đạt đi kiễm 
			soát thấy tôi nằm chình ình ngoài tuyến, ông kêu vào, la tôi 
			nhưng giọng rất nhỏ nhẹ và cho biết rất là nguy hiểm khi 
			nằm ngoài tuyến như vậy, ông quay sang Thiếu úy Đạt cùng Trung 
			sĩ nhất Giáp bảo họ phải chú ý và hướng dẫn cho tôi biết đi 
			hành quân là như thế nào.
			
			Thiếu úy Đạt bực mình tôi lắm, còn Trung sĩ nhất Giáp nhìn tôi 
			cười và nói:
			
			- Chú mầy chỉ cần mặc áo lính vài năm thì đầu chú mày 
			sẽ có sạn ???
			
			Khoảng tháng 2, Tiểu Ðoàn lên xe và chạy về hướng Huê, mọi 
			người vui mừng vì nghĩ rằng Tiểu Ðoàn sẽ về SAIGON, nhưng 
			đoàn xe chạy thẳng vào Ðà Nẳng tới Non Nước, Tiểu Ðoàn được điều 
			động làm trừ bị cho Quân Đoàn 1.
			
			Một ngày đẹp trời, Thượng Sĩ Yên gọi tôi vào gặp Ðại Ðội Trưởng, 
			Đại úy Trân bảo tôi:
			
			- Từ nay anh về Ban Chỉ Huy đại đội ở ngay bên cạnh tôi đây.
			
			Tôi xin ở lại trung đội nhưng ông không đồng ý. Thế là từ 
			đó tôi ở PC chỉ việc ăn rồi lại ngủ, khi ông đi đâu thì kêu 
			tôi đi theo, nhiều lúc ngồi nói chuyện, thấy ông nói năng 
			rất nhẹ nhàng không giống như những người khác, ngay cả 
			những lúc có những người lính nhậu say quậy phá, cũng 
			phạt theo tội, nhưng trước khi phạt ông cũng giải thích, cứ 
			y như thầy giáo hơn là một sĩ quan tác chiến.
			
			Khoảng cuối tháng 3, Tiểu Ðoàn được lệnh di chuyển, ra xe ai 
			cũng vui mừng vì nghĩ Tiểu Ðoàn sẽ về SAIGON , khi xe chạy 
			qua Ðà Nẳng ai cũng ngạc nhiên và nghĩ chắc đi phi trường Phú 
			bài, bất chợt tôi nghe từ máy của Hạ sĩ Nhơn âm thoại viên 
			đại đội, qua khỏi cầu Nguyễn Hoàng bỏ xe móc hậu của cố vấn 
			lại, tôi la lên:
			
			- Chết mẹ đi Quảng Trị rồi.
			
			Trên xe ai cũng cố cãi, khi xe chạy qua phi trường Phú Bài, 
			mọi người hơi xôn xao nhưng không một ai biết rõ chuyện gì 
			đang xảy ra, mờ tối đoàn xe tới căn cứ Ái Tử gặp đoàn xe 
			của Tiểu Ðoàn 3 hai bên chọc nhau rất là vui vẻ, bên thì là 
			con Chó Con, bên thì là Con Cóc tía.
			
			Xe chở Tiểu Ðoàn chạy vào căn cứ Ái Tử,vừa xuống xe , tôi 
			nghe một loạt nổ rất lớn, tôi nói
			
			- Pháo binh bắn dữ thiệt
			
			Chưa dứt câu một loạt nổ ngay xung quanh đoàn xe kèm theo 
			những tiếng la
			
			- Pháo kích! Pháo kích!
			
			Khói bụi mịt mù.. vài phút sau Tiểu Ðoàn lại lội bộ ra 
			khỏi căn cứ đóng quân trong những xóm nhà, anh em chúng tôi 
			không ai biết rõ tình hình lúc bấy giờ, cứ nghĩ bọn Việt Cộng 
			chỉ pháo kích thế thôi .Sáng hôm sau, xe tiếp tế tới, mỗi 
			người nhận 2 ngày lương khô, cũng ngay lúc đó dân chúng chạy 
			loạn trên quốc lộ rất nhiều. Tiểu Ðoàn lên quân xa di chuyển về 
			hướng Cam Lộ̣, vào Cam Lộ nhìn thấy khói bụi mịt mù, xuống 
			xe tôi hỏi một người dân chạy giặc, thì được biết tối qua bộ 
			đội Cộng Sản Bắc Việt tấn công và chiếm làng, bên ngoài làng 
			lính Sư Đoàn 3 cùng thiết giáp đang sửa soạn giàn quân đề 
			tái chiếm.Tôi cứ nghĩ là Tiểu Ðoàn sẽ đánh vào làng Cam 
			Lộ, nhưng không, Tiểu Ðoàn di chuyển theo một con đường mòn 
			tiến về Cùa, khoảng gần chiều Tiểu Ðoàn đã đến gần Lữ Đoàn 
			147, từ xa nhìn thấy những cột khói cùng những tiếng nổ 
			không ngừng, pháo rơi y như cầm một nắm cát rãi xuống đất 
			vậy, tôi nói với Hạ sĩ Tài và Hạ sĩ Châu:
			
			- Ðừng vào ,vào bây giờ là chết liền.
			
			Và tôi ngồi lại, khi thấy mọi người đã đi hết, tôi đành 
			phải chạy theo, Đại Đội đóng trước cổng LĐ ngay bải trực 
			thăng, nhìn vào LĐ pháo rơi như mưa, có một điều đồn Địa 
			Phuơng Quân ngay bên cạnh LĐ mà không có một trái pháo nào 
			lọt vào, tôi năm chung một hố với Hạ sĩ Châu ngay bên PC đại 
			đội,sáng hôm sau, nhìn thấy trước PC, có khoảng hơn 20 túm 
			poncho, mỗi cái chỉ lớn bằng cái nón sắt, ngạc nhiên tôi 
			hỏi Nhơn
			
			- Anh Nhơn cái gì vậy?
			
			Nhơn trả lời
			
			- Một cái là một mạng đó, đang chờ xe chở về Quảng Trị
			
			Lúc đó Hạ sĩ Châu mới giải thích cho tôi biết là tại sao.. 
			thật ra thì lúc đó tôi vẫn còn ngu lắm.
			
			Mặc dù tuyến đại đội không có trái nào rơi vào, nhưng mà 
			rất là căng thẳng vì pháo vẫn rơi vào LÐ không ngớt, lâu lâu 
			trong LÐ mới bắn được một trái, chẳng thấm vào đâu,cả LĐ 
			hầu như hoàn toàn tê liệt. Khoảng 2 ngày sau,tôi xin Đại úy 
			Trân
			
			- Ông thầy cho em xuống ra làng mua ít đồ.
			
			Ðại úy dặn dò
			
			- Nhớ cẩn thận và về lẹ lên. 
			
			Nghe xong tôi phóng lẹ ra làng, ở đây nghe pháo nổ liên tục 
			ớn quá. Vào quán của cô Hoa ( sau 1973 mới biết cô ta là VC) 
			uống hết ly cà phê này đến ly càfé khác, nhìn vào hướng 
			LĐ tôi không muốn trở vào nữa, thấy những người lính Bộ Binh 
			tôi hỏi chuyện thì họ cho biết đang chờ giải tỏa đèo Cam 
			Lộ để tải thương, các căn cứ khác dọc vĩ tuyến 17 đều bị 
			tấn công. Đến chiều cũng gần tối, ba của cô Hoa tới gần tôi 
			và hỏi
			
			- Cậu từ LĐ ra phải không?, giờ gần tối rồi, cậu nên về đi, 
			tối họ sẽ về nguy hiểm lắm.
			
			Nghe ông ta nói tôi ba giò bốn cẳng chạy lẹ về đại đội. Thượng 
			sĩ Yên hỏi tôi đi đâu sao giờ mới về Đại úy hỏi đó, nhưng mà 
			Đại úy Trân nhìn thấy tôi thì Ông chẳng nói gì.
			
			Vài ngày sau, vào sáng sớm đại đội lấy thêm đạn ở đồn ĐPQ 
			sau đó di chuyển vào hướng núi trước cổng LĐ, Đại Đội 1 đi 
			trước gặp tuyến VC, đại đội xung phong đánh bứt tuyến địch, 
			sẵn đà đại đội xung phong thẳng. Khi lên đến lưng chừng núi, 
			pháo VC bắt đầu bắn vào đội hình đại đội. Tôi men theo một 
			con dốc, chợt nhìn thấy có bóng người tôi kêu lên.
			
			- Ở đây cũng có Bộ binh các bạn ơi
			
			Chưa dứt câu, một tràng đạn vang lên và tiếng của Hạ sĩ nhất 
			Quang vang lên
			
			- VC chứ bộ binh cái gi.
			
			Từ trước đến giờ tôi chỉ thấy VC trong những film thời sự, 
			thấy mặc toàn là bà ba đen chứ đâu có biết gì, ở đây 
			chúng mặc đồ xanh, xa xa nhìn tôi cứ tưởng là lính bộ binh, 
			xém chút nữa là tiêu đời.
			
			Gần chiều nghe tiếng kêu
			
			- Lữ Đoàn rút quân rồi
			
			Nhìn về hướng LĐ, một đoàn người đang túa ra, lúc này pháo 
			cũng ngưng bặt, có lẽ Cộng quân hiểu lầm,vì trên ngọn Antenn 
			dù, dính cánh dù trái sáng ,nhìn xa y như cờ trắng đầu 
			hàng, có lẽ vì vậy VC ngưng pháo, Đại úy Trân thông báo cho 
			mọi người yên tâm chờ lệnh của Tiểu Ðoàn không có gì phải lo 
			lắng, đang ngồi trên miệng hố, một tràng AK chát chúa vang 
			lên với tiếng M16 đáp trả, vài phút sau lại im lặng như cũ, 
			tuyến ngoài thằng Cư xạ thủ đại liên bị trúng đạn rất 
			nặng, Binh nhất Chờ̀ phụ xạ thủ bị thương ngay chân, Hạ sĩ Châu 
			bảo tôi ngồi xuống hố, bị thương không đi được khi đại đội 
			rút là bị bỏ lại như hồi Hạ Lào, mặc dù hố tôi cách PC 
			chỉ khoảng 3 thước, tôi nói với Hạ sĩ Nhơn khi có lệnh rút 
			nhớ gọi tôi, tôi với Hạ sĩ Châu ngồi tụt dưới hố, Hạ sĩ Châu 
			đem gạo sấy ra bảo tôi ăn, tôi hỏi
			
			- Sao ông ăn hoài vậy
			
			Hạ sĩ Châu trả lời 
			
			- Ăn cho no, tối nay còn có sức mà đi
			
			Ngồi khá lâu, một sự im lặng khủng khiếp, không còn nghe 
			một tiếng pháo nào, đứng lên ngó quanh không thấy ai, tôi 
			hoảng hồn phóng lên miệng hố chạy tới chổ PC thì không còn 
			ai, chỉ có thằng Cư nằm trên băng ca được đắp một tấm 
			poncho, bên cạnh có 2 trái lựu đạn, chạy ra tuyến ngoài 
			thấy Trung sĩ Trần Ngâm đang hối lính ông ta
			
			- Lẹ lên, Đại Ðội rút hết rồi mà tụi mầy còn ở đây
			
			Tôi chạy vào kêu lớn
			
			- Anh Châu, anh Châu,đại đội rút hết rồi,
			
			Hai đứa phóng ra, tiểu đội của Trần Ngâm cũng biến đâu mất 
			, không biết đường chạy, hai đứa đành chạy xuống làng. Tới 
			làng trời đã tối gặp một toán ĐPQ, Châu bảo đi theo toán 
			này, tôi nói không được, đi theo toán này là chết,vì họ đi 
			theo đường lộ, tới đèo Cam Lộ là tiêu liền, chắc chắn bọn 
			VC sẽ phục kích ở đó, không biết Tiểu Ðoàn đang ở đâu, nhưng 
			tôi linh cảm Tiểu Ðoàn hình như vẫn còn đâu đây, tôi nói
			
			- Tiểu Ðoàn chắc chắn rút bằng đường rừng, tụi mình đi xuyên 
			qua rừng trước sau gì cũng gặp.
			
			Rừng tối như mực, thấy một đường mòn vào rừng, hai đứa 
			lần theo, từ xa,nhìn thấy một chấm sáng nhỏ,
			
			- Anh Châu, nhìn kỹ thấy ánh sáng đó không?
			
			- Chắc là đom đóm. Châu trã lời
			
			- Không phải, đó là ánh đèn Pin đang dò bản đồ, đom đóm 
			phải bay lên bay xuống,còn đây chấm sáng chỉ xoay quanh một 
			chổ. tôi nhận xét
			
			Tối nóí đi thấp xuống, đi gần như ngồi lết, trời tối đưa 
			bàn tay trước mặt không thấy, chỉ nhìn lên bầu trời để lấy 
			bóng, tiến sát tới bóng người anh ta không nhìn thấy tôi, 
			nhìn lên thấy nón tròn như nón sắt, tôi hỏi nhỏ
			
			- Tiểu Ðoàn 7 phải không?
			
			- Ừ
			
			Nghe tiếng ừ tôi mừng hết lớn, một sự may mắn lớn, gặp 
			ngay đại đội, chấm sáng mà tôi nhìn thấy là chấm sáng Đại úy 
			Trân đang dò bản đồ. Đại đội ai cũng nghe lệnh rút chỉ có 
			hai thằng tôi thủ gìò nằm sâu dưới hố nên không biết gì. 
			
			Đối với tôi đây là những ngày thê thảm nhất vừa đi vừa 
			ngủ, Hạ sĩ Nhơn lấy sợi dây loa trồng vào cổ để kéo tôi đi, 
			hai chân đau nhức như đi trên gai nhọn, đi liên tục 2 ngày đêm, 
			sang tới ngày thứ 3.Thiếu tá́ Huệ xin một trái khói để xác 
			định vị trí, nhìn cụm khói xa mờ, Thiếu tá́ Huệ cau có
			
			- ... còn xa quá,
			
			Tiểu Ðoàn ngừng lại ngủ đêm vì mọi người gần như kiệt sức. 
			Ði theo Tiểu Ðoàn có cả lính ĐPQ, người Kinh, người Thượng, 
			một người đàn bà xách một cái bọc rất lớn tôi cứ tưởng 
			là đồ đạc gì đó, nhưng không phải, bà bỏ bọc xuống và 
			trải ra thì ra toàn là thuốc lá và bánh kẹo, mọi người bu 
			lại và mua, cứ như là không có gì là đang rút chạy, tháo 
			đôi giày ra khỏi chân, ôi thật là thoải mái, hai bàn chân 
			nhăn nheo vì lội suối, leo đồi, đêm đó tôi ngủ như chết.
			
			Sáng hôm sau, Đại úy Trân hỏi
			
			- Ðêm qua anh có nghe gì không?
			
			Tôi trả lời tỉnh bơ.
			
			- Em có nghe gì đâu
			
			Ông không nói gì chỉ bảo tôi ráng lên. Tôi hỏi Hạ sĩ Nhơn thì 
			mới biết tối qua một người lính gát nghe tiếng động và 
			quăng một trái lựu đạn nhưng rất may không có gì, đến gần 
			chiều tối thì Tiểu Ðoàn đến vị tri của một đơn vị Bộ Binh 
			nằm vòng đai phía Tây thành phố Quảng trị. Sau đó Tiểu Ðoàn 
			di chuyển về hướng Nam ở khoảng cầu Bến Đá và Mỹ Chánh.
			
			Đại Đội lội ở phía Tây quốc lộ, địa danh tôi không nhơ ́lắm, 
			có lúc tới gần mép rừng, không biết cái số của Đại Đội như 
			thế nào, trong khi các Tiểu Ðoàn khác đụng độ liên tục, mặt 
			trận Đông Hà bị tấn công ngày đêm, ở đây tụi tôi lội tới 
			lội lui chẳng thấy bóng thằng Cộng sản nào. Đơn vị nào cũng 
			bi pháo của CSBV tới thăm viếng, hình như chỉ có tụi tôi từ 
			ngày rời Cùa tới nay chưa bị lãnh 1 trái pháo , ngoại trừ 
			một lần đóng tuyến bảo vệ pháo binh, thời gian này CSBV 
			pháo kích thường xuyên và các pháo đội TQLC cũng di chuyển 
			vị trí liên tục dù rằng khoảng cách không xa lắm để tránh 
			pháo. Một lần đại đội bảo vệ pháo đội TQLC gần quốc lộ,( 
			hình như pháo đội của Tiểu Ðoàn 1 Pháo Binh TQLC)
			
			Tiếng depart của pháo 130 ly CSBV từ xa, đạn nổ bên kia đường lộ 
			,cách vị trí khoảng 500m, trái thứ 2 rớt gần lại, Đại úy 
			Trân la lên:
			
			- Mọi người xuống hố, VC đang điều chỉnh pháo.
			
			Trái thứ 3 rớt cách tuyến chỉ còn non 100m và tiếp theo 
			một loạt nổ vang trời ngay giữa tuyến, đang nằm mọp dưới 
			hố tôi nghe những tiếng la to:
			
			- Chạy mau không thôi thì chết hết.
			
			Ngóc đầu lên nhìn thì thấy vài người lính pháo binh bỏ chạy 
			ra khỏi tuyến, nhiều người trong chúng tôi củng nhón mình 
			lên tính chạy theo lính pháo binh, Bất chợt một tiếng hét 
			to:
			
			- Đại Đội 3 nằm yên không ai được chạy,
			
			Nhìn thấy trong đám khói bụi chưa tan, Đại úy Trân đứng sừng 
			sững tay cầm khẩu P 38 la lớn :
			
			- Đại Đội 3 nằm yên không ai được chạy, đơn vị bạn họ muốn 
			chạy thì kệ họ, chúng ta giữ vị trí này phải ở lại đây, 
			ai mà tự đông bỏ chạy khi không có lệnh của tôi, thì coi 
			chừng tôi đó, tôi sẽ bắn người đó liền.
			
			Nhìn tướng Ông đứng sừng sững dù rằng pháo vẫn còn rơi, 
			núp dưới hố tôi muốn biểu lộ sự ngưỡng phục với Hạ sĩ Tài
			
			- Sao Ông Thầy ngon lành quá vậy, bình thường trông tướng Ông 
			hiền lành nói nghe yếu sìu mà bây giờ thấy oai phong ra 
			phết.
			
			Hạ sĩ Tài trả lời
			
			- Đại Đội 3 mạnh là nhờ Ông không đó, từ Kampuchia đến Hạ 
			Lào, nếu không thì đại đội đã banh ta lông từ lâu rồi.
			
			Vài phút sau pháo ngưng, các pháo thủ lại kéo về và bắt 
			theo một người mà họ tin tưởng là tiền sát viên của VC, anh chàng 
			này đang núp thấy lính ùa ra tưởng bị lộ bỏ chạy, thế là 
			bị tóm cổ, không biết có phải là đề lô hay không nhưng mà 
			sau đó không còn bị pháo nữa, pháo thủ chạy tránh pháo địch 
			mà cũng làm được việc.(?)
			
			Cuối tháng 4 đại đội di chuyển từ trong núi ra quốc lộ, gần 
			ngay phía Nam đầu cầu Bến Đá chờ xe để ra Đông Hà, lúc này 
			dân chúng di tản rất nhiều, chật cả đường lộ. Sáng 1 tháng 
			5 lên xe, chạy qua cầ́u Bến Đá một khoảng cách không xa 
			lắm,thì xe ngừng lại, đứng trên xe nhìn đoàn người đông đúc 
			đang gồng gánh di chuyển về hướng nam, lúc này pháo cũng 
			bắt đầu rơi, tôi cứ tưởng là kẹt xe, khoảng gần 10 phút sau 
			pháo rơi nhiều hơn, có tiếng hô lớn
			
			- Đại Đội 3 bên trái, Đại Đội 1 bên phải. phục kích xuống xe 
			xuống xe.
			
			Chúng tôi nhảy lẹ xuống nằm dọc theo đường xe lửa song song 
			với quốc lộ, pháo rơi như mưa vào đoàn người chạy loạn, 
			trên mặt đường tất cả như vỡ tung, từ trong núi tiếng đại 
			liên cũng như đại bác không giật bắn thẳng ra đường lộ như 
			càn quét những gì còn sót lại. Tôi dõi mắt nhìn theo một 
			đoàn người đang chạy tới, bỗng một tiếng nổ̀ vang lên, lẫn 
			trong đám khói những xác người tung tóe, đoàn người đi sau 
			khựng lại vài giây rồi lại lao tiếp về phía trước mặc cho 
			pháo vẫn rơi, và tất cả từ từ gục ngã, chúng tôi nhìn mà 
			không thể làm gì hơn được chỉ hét lớn kêu họ đi xuống 
			khoảng trũng giữa đường lộ và đường xe lửa để tránh đạn.
			
			Một đoàn xe thật dài đang bốc cháy, những chiếc xe cứu 
			thương với chữ thập đỏ lớn cũng không thoát khỏi,một chiếc 
			trực thăng bay thật thấp ngang qua, tôi đưa mắt nhìn, vừa quay 
			đầu qua, quay lại nó đã rớt và nổ tung. Cả một đoạn đường 
			như bị bao phủ bởi trận địa pháo của Cộng quân, khói lửa lan 
			tràn che cả một bầu trời.
			
			Đến gần trưa thì pháo cũng đã thưa bớt, nhưng trên con đường 
			lộ chỉ còn lại một bãi hoang tàn, cả một đoàn xe dài đang 
			bốc cháy, xác người đầy trên mặt đất, cả hai bên quốc lộ, 
			ngườị chết đủ mọi tư thế.
			
			Lúc này thì tôi được biết Thiếu tá Huệ Tiểu Ðoàn Trưởng̣ đã 
			bị thương, đoàn xe phiá trước đã chạy thẳng ra Quảng trị, 
			chỉ có Đại Đội 1 và Đại Đội 3 bị kẹt lại, Đại úy Trân ra lệnh 
			3 trung đội dàn hàng ngang và bắt đầu tiến lên, một đơn vị 
			thiết giáp gồm M41 và M113 từ cầu Bến Đá tiến ra yễm trợ, 
			mặc dù có thiết giáp yểm trợ nhưng với một địa thế trống 
			trải chỉ toàn là một giải cát mênh mông tới tận chân núi, 
			bọn bộ binh của Cộng sản Bắc Việt cũng đã có mặt, phía 
			trước các trung đội bị cầm chân nơi những gò cát nhỏ, 
			thiết giáp ta bắn rất dữ dội về phía trước, nhưng cũng không 
			thể tiến xa hơn được vì từ chân núi đại bác không giựt của 
			địch bắn ra cũng không kém, Đại úy Trân bảo tôi:
			
			- Anh để đồ ở đây lên phụ tải thương với những người khác 
			nhớ men theo xe thiết giáp.
			
			Lần theo một chiếc M 113 tôi bò tới gần tuyến đầu, thấy Trung 
			si nhất Võ̃ hét to lên một tiếng xung phong. Ông lao về phía 
			trước cùng 2 người lính và những loạt đạn nổ lên, tôi bò̀ 
			lên và tuột xuống một giao thông hào, có khoảng 15 xác quân 
			chính quy Bắc Việt. Trung sĩ nhất Võ̃ miệng chửi thề giọng Hố 
			Nai:
			
			- Bắn hết không tha một thằng nào.
			
			Các tiểu đội của Hạ sĩ nhất Diệp Bưởi, Trung sĩ Dũng, Trung 
			sĩ Tiêm, Trung sĩ Ngâm, Hạ sĩ Lợi, Sơn cũng đang bắn ráo riết 
			và cố bò lên, nhưng tiến được chẳng bao nhiêu, Cộng quân đã 
			có mặt ở đây từ hồi nào rồi. (lúc này không hiểu pháo 
			binh biến đi đâu hết, không phản pháo,cũng như yễm trợ ?)
			
			Tôi được lệnh lên phụ tải thương nhưng chẳng lo phụ tải, chỉ 
			bò lên loanh quanh lo xem rồi bò về, nhìn trên đường từ cầu 
			Bến Đá một chiếc xe Jeep Wilson chạy tới ngang đại đội ,nhảy 
			xuống 4 phóng viên ngoại quốc, đang khi họ loay quay đặt máy 
			quay phim, một phát đại bác không giật bắn trượt qua xe và nổ 
			bên kia đường, chiếc xe phóng chạy lui về cầu, tốp phóng 
			viên xuống mé đường gần PC đại đội quay được vài phút thì 
			cũng cuốn gói dzọt lẹ vì đạn bắn dữ quá.(1972,một người 
			bạn ở Saigon cho biết đã thấy tôi trong đoạn film thời sự, 
			của trận đánh này)
			
			Gần chiều đại đội lui quân ,thiết giáp cũng rút về cầu, khi 
			đại đội lui gần tới cầu, phía bên kia đường một toán lính 
			nhào tới vừa chạy vừa la:
			
			- Đừng bắn đừng bắn quân mình, quân mình.
			
			Dẫn đầu là một Trung úy Sư Đoàn 3, khá đông trên dưới 100 
			người, đa số là Bộ Binh, có cả lính Biệt Ðộng Quân và có 
			vài người lính TQLC. Đại úy Trân ra lệnh tước hết vũ khí, 
			họ cho biết, khi nghe có tiếng súng nổ ở đây, biết là có 
			lính mình nên cố chạy tới, họ còn cho biết có một đơn vị 
			thiết giáp đang bị chận đánh và đang cố tiến về, khi Đại 
			Đội về tới cầu Đại úy Trân bảo họ:
			
			- Đêm nay các ông không một ai được qua cầu chỉ được ngủ 
			trước cầu mà thôi vì tình hình an ninh, sáng mai mới được 
			qua.
			
			Qua cầu Ông phân tuyến thật nhanh, đầu cầu phía Bắc bên trái 
			hướng tây là trung đội 3 của Thiếu úy Lai bọc từ đầu cầu 
			tới cầu xe lửa , một tiểu đội được đặt nằm ngay trên cầu xe 
			lửa, bên phải là trung đội 1 cuả Thiếu úy Huyền bọc quanh chân 
			cầu, đầu cầu phiá nam bên phải là Trung đội 2 của Thiếu úy 
			Dũng kéo dài tới xóm nhà dọc bờ sông, Trung đội 4 dọc bờ 
			bên trái PC nằm ngay chân cầu. Ông ra lệnh dù đây là cây cầu 
			có vị tri sẵn nhưng không được đốt lửa tránh bị bắn B40. 
			Tất cả như yên tịnh ngoài tiếng súng từ máy bay bắn và 
			những tiếng nổ từ hướng Quảng trị, chúng tôi đều mong mỏi 
			chờ đợi đoàn xe thiết giáp trở về, ngồi trong một công sự 
			ngay chân cầu tôi hỏi Đại úy Trân:
			
			- Ông thầy, tại sao không cho họ qua cầu, nếu đêm nay Cộng quân 
			tấn công thì họ sẽ như thế nào?,
			
			Ông nhìn tôi trả lời giọng trầm xuống,
			
			- Biết như vậy nhưng tình hình này không thể làm khác hơn, 
			giờ đã tối, cho họ đi qua, phía sau không có ai kiểm soát 
			họ, nếu như trong đó có địch trà trộn ,thì rất là nguy 
			hiểm vì phía sau có đơn vị thiết giáp, nó chỉ cần trà 
			trộn và phá đơn vị thiết giáp là tất cả sẽ rối loạn 
			ngay, trời sáng mới có thể kiểm soát được, lúc đó mới có 
			thể cho họ qua cầu, nếu đêm nay địch tấn công, họ chỉ còn 
			đường chạy và nhảy sông bơi về.
			
			Đêm trôi qua nhanh trong sự chờ đợi không ngủ, xung quanh cây 
			cầu vẫn yên tĩnh, trên bầu trời phía Bắc đạn bắn ra từ 
			những chiếc Hỏa Long, tiếng pháo nổ lẫn bom vẫn không ngớt. 
			Trời vừa hừng sáng, lệnh cho đoàn người qua cầu, đứng bên 
			thành cầu, đưa cho một người lính BÐQ đi qua một điếu 
			thuốc,tôi hỏi anh
			
			- Tối có ngủ được không anh!.
			
			Anh ta trả lời
			
			- Lo muốn chết nên thao thức cả đêm, chỉ mong trời mau sáng.
			
			Ngay phía sau khúc quẹo, nơi đơn vị thiết giáp đóng quân, xe 
			GMC cũng như xe cứu thương đã có mặt để đón những người về 
			tới. Nhưng mà chẳng có bao nhiêu người về qua cây cầu này, 
			tất cả hình như đã nằm lại trên chặng đường oan nghiệt, 
			đoàn xe thiết giáp cũng chưa thấy tăm hơi. Lúc đầu tôi cứ 
			tưởng đại đội sẽ tiếp tục tiến quân, nhưng Đại úy Trân cho 
			biết tất cả các đơn vị ở Quảng Trị đã rút vì vậy đại đội 
			sẽ đóng ở đây, bảo vệ cầu cũng như chờ đón những người 
			thoát về, cầu này trở thành tuyến đầu, Cộng quân có thể 
			sẽ tấn công mạnh để tiến quân về Huế.
			
			Ở cầu Bến đá mặc dù có sẵn các công sự phòng thủ, nhưng 
			khi nghe nói đây là vị trí đầu, trận đánh lớn có thể xảy 
			ra ở đây, tôi liền liên tưởng tới những cuốn film từng xem, 
			những trận tấn công ác liêt của quân đồng minh khi tấn công 
			một cây cầu của quân Đức.Tôi đào một cái hố ở đầu cầu 
			phía Nam, cách đường lộ chỉ có một thước, Đại úy Trân thấy 
			vậy nói
			
			- Có sẵn hầm kiên cố phía trong, sao anh lại ra đào ở đây".
			
			Tôi trả lời rất là ngon lành
			
			- Ông Thầy, tôi nằm ở đây, thằng Việt cộng nào lọt qua cầu là 
			gặp tôi liền.
			
			Hạ sĩ Tài khuyên tôi
			
			- Chổ này nguy hiểm lắm, hãy xuống gầm cầu với PC cho chắc 
			ăn.
			
			Tôi trả lời cũng rất cứng
			
			- Không sao đâu, trận này phải đánh cho bọn Cộng quân biết 
			mặt. Ngày hôm qua bọn chúng bắn cả vào dân thường chạy 
			loạn, trận này phải trả hận" (?)
			
			Tôi góp ý với Hạ sĩ Tài và Châu:
			
			- Ðừng nằm trong các công sự nổi, Việt cộng khi tấn công nó 
			sẽ thụt banh ta lông trước khi tràn qua, đào một cái hố là 
			chắc ăn.
			
			Mọi người ai cũng chuẩn bị cho mình một vị trí sẵn sàng 
			chiến đấu. Tiểu đội nằm ở cầu xe lửa vào xóm nhà mang ra 
			những tấm ván, vạt giường,để lót trên cầu làm vị trí 
			ngồi cho vững, vì giữa 2 thanh tà vẹt sơ sẩy là lọt xuống 
			cầu liền, ai cũng lấy cho mình 2 đến 3 cây M72, hai trung đội 
			ở đầu cầu phía Bắc ai củng có từ 4 đến 5 cây, tiểu đội ở 
			cầu sắt người nào cũng thủ khá nhiều M72, vì đây là vị 
			trí quan trọng nhất, thiết giáp địch lọt qua cầu sẽ gặp 
			tiểu đội này, khoảng cách giữa hai cầu không xa lắm, cho nên 
			nếu bắn là khỏi trật, tôi cũng lấy cho mình 3 cây với niềm 
			phấn khởi trong giấc mơ, một trận đánh lớn trong đời, chiếc 
			nào lọt sổ qua được cầu là gặp tôi ngay, tên bộ binh nào 
			đặt chân lên cầu là ngay tầm ngắm của tôi, để sau này còn 
			có dịp về Sàigòn bốc phét với bạn bè.
			
			Hôm nay là 2 tháng 5 một ngày nóng gắt, bên thành cầu chúng 
			tôi để những thùng nước được múc từ dưới sông lên, để cho 
			những người trở về uống, nhưng mà chẳng có bao nhiêu người 
			sống sót về tới, tất cả chỉ chờ đợi trong niềm hy vọng 
			mong manh, cũng chẳng có tin gì của đơn vị thiết giáp rút 
			vê. Phía Bắc tiếng bom, tiếng pháo vẫn ầm ỹ, người lính 
			công binh cũng đã tới, Đại úy Trân ra lệnh gài mìn nhưng không 
			gắn ngòi nỗ, dù là ngòi điều khiển, khi nào có lệnh của 
			Ông thì mới được gắn. Mìn thay vì đặt ở chân cầu như thường 
			thấy trong film, ở đây mìn gắn ngang giữa cầu ( dù sao cũng 
			có hai trung đội,nếu chưa có gì mà phá cầu, làm sao họ có 
			thể rút về, phá cầu là trường hợp cuối cùng, khi không 
			thể giữ cầu được nữa)
			
			Chiều xuống nhanh, Đại úy Trân kêu tôi tới và nói
			
			- Anh mang súng đi với những người trung đội 4 mang mìn chống 
			chiến xa đi đặt phía bên kia dốc, nhớ đặt nhanh lên,trời sắp 
			tối rồi
			
			Tôi thắc mắc
			
			- Ông Thầy! Một mình tôi mang súng lỡ có địch thì làm sao 
			bắn nổi
			
			- Không lo chi, phía trước có tiền đồn của Tiểu Ðoàn 9. Đại úy 
			Trân trả lời.
			
			Tới đầu dốc, chúng tôi nhìn quanh chẳng biết tiền đồn TĐ 9 
			nằm ở góc nào, một người nói
			
			- Ðặt ngay đây đi rồi rút lẹ, ghê qua
			
			Mặc dù cũng hơi lo, nhưng tôi nói không được, ở vị trí nầy đại 
			đội còn thấy để yểm trợ, đi thêm chút nữa, qua khỏi dốc,nhìn 
			thấy cảnh hoang tàn rờn rợn, tất cả im lìm trong sự chết 
			chóc, tôi nói nhanh
			
			- Được rồi đặt ngang giữa đường rồi rút lẹ
			
			Mọi người đặt mìn xuống đường và rút lui thật le. dĩ nhiên tôi 
			cũng dzọt thật nhanh chẳng cần nhìn những quả mìn đả được 
			đặt có đúng không. Về tới cầu tôi kéo giây kẽm gai giăng ngang 
			đường lộ. Đại úy Trân hỏi tôi xong chưa, tôi nói mặt đường 
			cứng không thể đào nên chỉ đặt ngang trên đường mà thôi,
			
			Trời tối dần,mọi người điều chờ đợi, chờ đoàn xe thiết 
			giáp trở về, chờ một cuộc tấn công lớn. Đại úy Trân nói
			
			- Cây cầu này có tọa độ sẵ̃n, nhưng Cộng quân sẽ không pháo 
			vào đây đâu (?), vì chúng cần cây cầu này để tiến về Huế, 
			bọn chúng sẽ dùng chiến xa và bộ binh tấn công,nên mọi 
			người phải cẩn thận và chú ý,
			
			Đứng nhìn về hướng Bắc tôi bắt đầu nghĩ về những cuốn 
			film từng xem, tôi mơ đến một trận đánh, một trận thật lớn 
			vì nơi đây đã trở thành tuyến đầu, bọn CSBV muốn tiến về 
			Huế phải vượt qua được đây, trong khi chúng tôi được lệnh 
			bất cứ giá nào cũng phải giữ vững chận bọn chúng lại và 
			chờ đón các đơn vị bạn thoát vê. Xung quanh vẫn hoàn toàn 
			yên tịnh, xa xa về hướng Quảng Tri le lói ánh sáng hỏa châu 
			cùng những tràng súng từ máy bay bắn xuống. Nhơn mang máy 
			cho biết máy bay phát hiện Cộng quân ra lục lọi ở đoàn xe 
			cháy bị máy bay bắn, trời về đêm nhưng mà khá nóng, tôi ở 
			trần ra giữa đường trải áo giáp nằm nhìn trời và mơ với 
			giấc mơ một trận chiến, tôi sẽ đánh đẹp như cinéma, nhớ 
			hình ảnh những người lính Đức leo lên xe tank ném lựu đạn, 
			tôi mơ mình sẽ làm y như vậy ,vì thiết giáp CSBV qua cầu sẽ 
			chỉ cách tôi có một thước, chắc chắn trận này tôi sẽ làm 
			đẹp, không đẹp không ăn tiền, đang mơ màng nghĩ ngợi, tiếng 
			Đại úy Trân vang lên
			
			- Sao lại nằm ở đây, tới gần hố mà nằm, nằm đây rất nguy 
			hiểm, Việt cộng tấn công là bắn trúng anh liền, hoặc thiết 
			giáp nó càn qua sẽ̀ cán anh tan xương ngay.
			
			Nghe thế tôi lùi vào gần hố, nằm trong sự chờ đợi, suy 
			nghĩ trận tấn công tới ...từ từ tôi thiếp đi....
			
			Hơn nữa đêm lệnh báo động ban hành, quay nhìn thấy Đại úy 
			Trân cùng hai hiệu thính viên đứng ngay công sự cách tôi khoảng 
			vài mét, hình như có thiết giáp, tôi lắng nghe nhưng chẳng 
			nghe thấy gì, dù vậy tất cả M72 cũng được dương ra hết để 
			đề phòng, chờ hồi lâu cũng chẳng thấy gì, tôi lại nằm 
			ngữa ra, khá lâu sau, tôi bật người dậy, phía trước có 
			tiếng kêu
			
			- Thiết giáp về, thiết giáp về.
			
			Cùng lúc toán tiền đồn của Tiểu Ðoàn 9 chạy về và cho biết 
			có thiết giáp, Đại úy Trân ban lệnh
			
			- Mọi người phải chú ý và cẩn thận, có thể là thiết 
			giáp mình rút về, có thể là thiết giáp Cộng quân.
			
			Ông ra lệnh người lính công binh ra gắn ngòi nổ để đề phòng 
			trường hợp bất trắc có thể xảy ra, tôi vẫn ở trần ngồi 
			trên miệng hố, người lính công binh tay xách dây đạn và ngòi 
			nổ đi ngang qua , tất cả vẫn im lìm, nhìn người lính công 
			binh đi gần tới chổ đặt mìn, bất thình lình một tràng 
			thượng liên nổ chát chúa, đạn xẹt dọc theo đường bên cạnh 
			tôi, người lính công binh nhào sát thành cầu, cùng lúc tôi 
			nghe tiếng rú của thiết giáp, chụp áo giáp chưa kịp khoát 
			vào người, thì mọi sự xảy ra thật nhanh, nhanh hơn tôi 
			tưởng, tôi không biết dùng từ nào để diễn tả vì đây cũng 
			không phải là một cuộc tấn công, cũng không phải là cuộc 
			thăm dò mở đường, trận này chỉ có bọn Vc là hiểu tại sao 
			(?).
			
			Chưa kịp mặc áo giáp vào người thì nghe tiếng la
			
			- Thiết giáp Việt cộng
			
			và một loạt M72 vang lên, từ hai phía ở đầu cầu phía Bắc 
			những vệt sáng của M72 xẹt trong bóng tối, một khối lửa 
			bùng lên, chiếc thứ nhất khựng lại trước cầu , chiếc thứ 
			2, thứ 3 cứ lao tới bị cùng chung số phận, những khối lửa leo 
			qua cầu. Từ cầu sắt, dù chỉ là một khối lửa đang chạy, 
			những loạt M72 bắn bồi vang lên. Cả bầu trời được thắp 
			sáng bởi M72 và những khối lửa di động. Cầm khẩu M72 trong 
			tay, nhìn những khối lửa chạy qua, hơi nóng tạt vào mặt, 
			thấy những bóng người dãy dụa và nhảy ra khỏi xe, tôi bỏ 
			cây M72 xuống chụp vội cây M16, nhưng thật xui xẻo cho tôi, 
			bọn Việt cộng chỉ nhảy qua phía bên kia đường phía trung đội 2 
			những tràng M16 vang lên, tất cả mọi việc xảy ra và kết 
			thúc trong thời gian chưa tàn một điếu thuốc, tiếng chiến xa 
			chạy dọc phía bên kia bờ sông rồi im bặt. Tiếng Đại úy Trân 
			lại vang lên
			
			- Cẩn thận đây có lẽ là toán mở đường, còn toán đi sau.
			
			Rồi tôi lại nghe tiếng Ông lầu bầu
			
			- Đốt sớm quá rồi
			
			Tôi hỏi Hạ sĩ Nhơn mang máy
			
			- Ông Thầy cằn nhằn gì vậy?
			
			Nhơn cho biết
			
			- Trong khi thiết giáp địch bị bắn ỡ đây, Đại Đội 1 phía bên 
			cầu gô ̃(hướng Đông bên kia làng Bến Đá) đã vội vã đốt 
			cầu, vì sợ thiết giáp CSBV sẽ tràn qua tấn công,
			
			(Chắc Ông cũng có ý nghĩ như tôi, khoan vội đốt và phá cầu 
			,chờ nó tới không chừng cũng nướng thêm vài em như bên đây, 
			tiếc thiệt! )
			
			Người lính công binh lồm cồm ngồi dậy may mà anh ta đủ bình 
			tĩnh không nhảy xuống cầu, xích thiết giáp cán bẹp một 
			hộp đạn của anh ta, chúng tôi ngồi chờ trận tấn công kế 
			tiếp nhưng chẳng thấy gì, tiếng thiết giáp rồi cũng im 
			bặt, chỉ còn lại những tiếng đạn nổ của những chiếc xe 
			bị cháy, cả cây cầu được thắp sáng bởi những chiếc xe bị 
			cháy. Một chiếc nằm ngay trên đường sau lưng tôi khoảng 10 
			thước hơi nóng phừng phực, chờ mãi không thấy gì, bực mình 
			tôi chửi thê
			
			- Mẹ, Cộng quân đánh cái kiểu gì đây, lao qua như chạy đua, 
			mới bị bắn có mấy chiếc là chạy hết mẹ rồi.
			
			Đương nhiên là tôi hoàn toàn thất vọng, mơ một trận đánh 
			lớn , nhưng xẹt một cái chưa đầy 10 phút là xong, không bắn 
			lấy một phát đại bác nào vào vị trí cầu, ngay cả một 
			phát AK cũng không, ngoại trừ một tràng thượng liên mở đường 
			có lẽ chưa đầy 20 viên, còn tôi chọn một vị trí tuyệt vời, 
			bao nhiêu chuẩn bị, cuối cùng chẳng bắn được phát nào, ngay 
			cả một phát M16 cũng... khôôông .
			
			Trời bắt đầu hừng sáng, lửa trên các chiến xa bị cháy 
			cũng đã tắt bớt, chỉ còn những đốm nhỏ, khói nghi ngút, 
			lẫn mùi thịt cháy khét lẹt, tôi xách súng lao qua phía 
			trung đội 2 , mong vớt vát kiếm chút cháo, gặp Hạ sĩ Lợi, 
			tôi vội vã ho
			
			- Sao có gì không?
			
			Hạ sĩ Lợi khoái chí, vừa cười vừa nói
			
			- Tiểu đội tớ đang ghìm súng sẵn sàng, nghe lịch bịch, tụi nó 
			nhảy ngay trước mặt, chỉ việc bóp cò,
			
			Đại úy Trân cho lệnh phải lục soát thật kỹ, nghe tiếng lu bu, 
			tôi chạy tới, bốn người lính đang bao một căn nhà, lục lạo 
			lung tung.
			
			- Tìm gì vậy các bạn,tôi hỏi
			
			- Có bóng người xẹt vô nhà nhưng tìm mãi không thấy.
			
			Hạ sĩ Lợi đi tới nói
			
			- Tụi mầy dang ra xa hết đi để đó tao,
			
			và ông ta châm lửa, từ trên gầm nhà, một tên địch nhảy xuống 
			và bị tóm cổ,
			
			Chẳng được cái tích sự gì, tôi bước lên đường nhìn , trước 
			đầu cầu phía Bắc,3 chiếc lũi 2 bên lề đường. Sau cầu phía 
			Nam khoảng vài chục mét, ngay lề đường phía Đông 2 chiếc xe 
			leo chồng lên nhau, 2 chiếc khác đâm vào lề đường, ngay giữa 
			đường, bên cạnh một chiếc đang còn nghi ngút khói, một xác 
			chết đang ở tư thế quì khom lưng, có lẽ anh ta đã cố nhảy 
			ra ,nhưng vừa chấm đất thì chết, nhìn xác cháy trần truồng 
			nức nẻ.Tôi thật không hiểu bọn CSBV tính gì (?), lao qua cầu 
			như chạy đua, bộ tưởng lính miền nam chết hết rồi hay sao, 
			hay là bọn này chưa biết đến M72, cứ tưởng như hồi xưa, một 
			đại đội chỉ có một cây không giật 57, chưa kịp nạp đạn là nó 
			đã nhào tới cán. Trở lại PC cũng không thấy có lệnh gì 
			mới, tôi bỏ̉ súng đi trở lại trung đội 2 ,chợt nghe một phát 
			súng dưới bờ sông, nhìn xuống thấy Hạ sĩ nhất Quang (Quang 
			râu) đi xuống
			
			- Có gì không anh Quang, tôi hỏi
			
			Không trả lời chỉ có chưởi thề thầm thì
			
			- Mẹ, không còn thằng nào bò ra cho tao bắn luôn.
			
			Ngay một bụi cây sát bờ 1 cái xác nằm đó, đứng nhìn quanh 
			một lúc Quang râu bỏ đi lên. Tôi đứng một hồi, vừa xoay 
			người định bước đi thì một bóng người từ bụi cây ngay bờ 
			nước bò ra, phản ứng tự nhiên tôi lao đến bằng một cú đá, 
			đè nó xuống,vừa rút lưỡi lê mang trên túi áo giáp ra, tên 
			Cộng quân la lên
			
			- Em lạy anh, đừng giết em, em còn cha còn me.
			
			Nghe thế,tôi ngừng lại và hỏi
			
			- Ðược rồi tôi không giết ông đâu, đứng lên, tại sao giờ này 
			mới chui ra?
			
			Anh ta trả lời
			
			- Thấy anh hồi nãy bắn dữ quá nên không dám ra hàng, may mà 
			anh không mang súng nên em mới dám ra.
			
			Dẫn tù binh về đại đội Đại úy Trân bảo tôi đem ra phía sau giao 
			cho Tiểu Ðoàn 9. .Đàng sau đơn vị thiết giáp, ngay một chòi 
			tranh, lô nhô nhiều antenn ,có lẽ đó là PC Tiểu Ðoàn 9, khi tôi 
			dẫn người tù binh này đến, một người nhảy ra, người tù 
			binh ngồi hụp xuống miệng kêu lên. Trông tướng anh ta rất là 
			sợ hãi, tôi nói
			
			- Không sao đâu giờ họ không giết anh đâu, yên tâm.
			
			Và tôi đi trở về đại đội, ngang qua đơn vị thiết giáp, tôi 
			hỏi
			
			- Ê mấy ông bộ tính sẵn sàng lui quân hả ?
			
			Những người lính thiết giáp chỉ nhìn tôi cười. Tôi hỏi vậy 
			vì thấy những chiếc M41 pháo tháp thì quay về hướng cầu, 
			nhưng đầu xe thì quay về Huế.
			
			Đứng ngay đầu cầu phía Nam, cầm ca café mà Hạ sĩ Châu mới 
			pha, quay qua hỏi Nhơn, có tin gì mới không, Nhơn lắc đầu. Đơn 
			vị thiết giáp rút về có lẽ đã đi hướng khác, hay là đã 
			bỏ xe chạy bộ theo hướng biển, nhìn về Quảng Tri, những 
			tiếng nổ vẫn ầm ỹ vang lên, nhưng mà cũng rất là đáng 
			ngạc nhiên.Từ hướng Bắc cầu Bến Đá là vùng đất chết, 
			khói vẫn bốc cao, pháo, bom vẫn nổ ầm ỹ, trước đây một 
			ngày pháo VC còn bắn tới tấp trên đường quốc lộ, đoàn 
			thiết giáp VC mới bị bắn tối qua, số còn lại quay đầu bỏ 
			chạy, thế mà bọn VC lại không pháo một trái nào vào khu 
			vực cầu , cũng như phía sau. Phía Nam cầu Bến Đá mọi sự 
			như yên tĩnh ,như không có gì xảy ra (?).
			
			Cũng rất may, đại đội chận được thiết giáp, Đại úy Trân cũng 
			không hỏi tôi về những quả mìn tôi dẫn đi gài sao không nghe 
			nổ trái nào,có lẽ bọn CSBV dọn sạch hay toán trung đội 4 
			chẳng ai rút chốt kích hoả.
			
			Khoảng trưa, lệnh tất cả đại đội chuẩn bị rút, đơn vị lui qua 
			phía Nam cầu, người lính công binh đang kiểm soát lại mìn và 
			ngòi nổ để phá cầu, nhưng không đặt mìn ở chân cầu để phá 
			sập như thường thấy, mà lại đặt ngay trên mặt cầu.
			
			Một tiếng nổ lớn vang lên, khi khói tan, Đại úy Trân đến xem 
			và hỏi người lính công binh
			
			- Anh chắc chắn là thiết giáp CSBV không qua được không?
			
			Người lính công binh trả lời
			
			- Chắc chắn thẩm quyền, khoảng cách này thiết giáp không 
			vượt qua được.
			
			Tôi bước đến nhìn, cây cầu bị cắt làm đôi, một khoảng khá 
			rộng , tôi thắc mắc hỏi
			
			- Đại úy sao không phá sập luôn cho chắc ăn, lỡ Việt cộng bắc 
			ván hay cái gì đó thì sao?
			
			Ông trả lời cũng rất gọn
			
			- Cây cầu này sau này chúng ta còn sử dụng lại, phá cách 
			này mục đích để cản thiết giáp của chúng mà thôi. Cây cầu 
			xe lửa cũng không bị phá, Ông nói để cho những người thoát 
			về còn có thể qua sông.
			
			Khi đại đội sắp di chuyển, bỗng có tiếng la lên
			
			- Có người bên kia sông.
			
			Bên kia hai bóng người đang đi xuống dốc, đó là hai đứa bé, 
			Đại úy Trân nói
			
			- Hai ông nào qua bồng các em, tụi nó nhỏ quá không thể đi 
			qua cầu sắt được.
			
			Hai người lính bỏ đồ xuống, nhanh nhẹn nhảy trên những thanh 
			tà vẹt của đường rầy và bồng chúng qua cầu. Chúng còn bé 
			lắm, đứa lớn chỉ khoảng 4 hay 5 tuổi, đứa kia chỉ đi chập 
			chững, miệng kêu lên "nước ,nước", bọn chúng sống sót trên 
			một đoạn đường dài của tử thần giờ mới lang thang về tới, 
			nước mắt đã không còn trên hai gương mặt hốc hác, cha mẹ 
			chúng giờ nằm đâu đó trên quốc lộ, và thằng bé nhất có 
			lẽ nó cũng chẵng biết chuyện gì xảy ra, đứa lớn lôi đi đâu 
			thì đi đó. Đại úy Trân nói
			
			- Bồng chúng ra sau cho thiết giáp chút nữa họ cũng rút, 
			họ sẽ chở chúng đi, về tới Mỹ Chánh sẽ có người lo cho 
			chúng, còn chúng ta đi bộ.
			
			Và đại đội từ từ đi bộ dọc theo quốc lộ kéo về Mỹ Chánh, 
			ngoái đầu nhìn lại hình dáng hai cây cầu y như nguyên vẹn, 
			không biết sau này cây cầu xe lửa có bị phá hay hư hại gì 
			hay không ?.
			
			Qua cầu Mỹ Chánh đại đội vào đóng trong một cái làng (hình 
			như làng Lương Điền, lâu quá nhớ không rõ). Ở đây mọi nhà 
			sinh hoạt vẫn như bình thường không có vẻ gì là đang có 
			chiến tranh, vài ngày sau đại đội lại di chuyển vào căn cứ 
			Hoà Mỹ̃, tại đây đại đội gặp lại tiểu đoàn, Đại úy Tôn Thất Trân 
			từ giã đại đội về tiểu đoàn giữ chức vụ Tiểu đoàn phó, Đại 
			úy Nguyễn văn Kim làm Tiểu đoàn trưởng. Thiếu tá Huệ không 
			trở lại tiểu đoàn nữa.Thiếu úy Tranh lên Trung úy cũng rời đại 
			đội sang đại đội khác.
			
			Trung úy Tăng Bá́ Phụng thay Đại úy Trân làm Đại Đội Trưởng , 
			Thiếu ú́y Lưu từ ban 3 Tiểu Ðoàn về nắm Đại Đội Phó thay Trung úy 
			Tranh.
			
			Tại căn cứ Hòa Mỹ, Tiểu Ðoàn chuẩn bị cho một cuộc hành 
			quân mới, cuộc hành quân mà đời lính TQLC mơ ước, giấc mơ 
			từ dưới nước tiến lên bờ cho xứng danh Thủy Thần Mũ 
			Xanh........cuộc đổ bộ vào bờ biển MỸ THỦY
			
			Switzerland tháng ngày lưu vong 2005
			
			MX NGUYỄN TÍN 
			 Tiến trình thành lập và phát triển  BC TQLC
 Tiến trình thành lập và phát triển  BC TQLC
			 Chiến sử TQLC
 Chiến sử TQLC
			 Binh Chủng TQLC
			Binh Chủng TQLC
			 Sơ lược về BC TQLC
 Sơ lược về BC TQLC
			 Trung Tá Lê Quang 
			Trọng - Chỉ Huy Trưởng TQLCVN đầu tiên
 Trung Tá Lê Quang 
			Trọng - Chỉ Huy Trưởng TQLCVN đầu tiên
			 Đại Úy Bùi Phó Chí vị 
			Tiểu Ðoàn Trưởng TQLC đầu tiên
 Đại Úy Bùi Phó Chí vị 
			Tiểu Ðoàn Trưởng TQLC đầu tiên
			 Trung Tá Lê Nhữ Hùng - 
			người đã góp công nhiều cho sự hùng mạnh của Ðoàn Quân Mũ Xanh
 Trung Tá Lê Nhữ Hùng - 
			người đã góp công nhiều cho sự hùng mạnh của Ðoàn Quân Mũ Xanh
			 Tiến trình thành 
			lập Chiến Đoàn & Lữ Đoàn
 Tiến trình thành 
			lập Chiến Đoàn & Lữ Đoàn
			 Lữ Đoàn 258
 Lữ Đoàn 258
			 Lữ Đoàn 369
 Lữ Đoàn 369
			 Tiểu Đoàn 1 - Quái Điểu
 Tiểu Đoàn 1 - Quái Điểu
			 Tiểu Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa
 Tiểu Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa
			 Tiểu Đoàn 2 - Trâu Điên
 
			Tiểu Đoàn 2 - Trâu Điên
			 Tiểu Đoàn 3 - Sói Biển
 Tiểu Đoàn 3 - Sói Biển
			 Tiểu Đoàn 4 - Kình Ngư
 Tiểu Đoàn 4 - Kình Ngư
			 Tiểu Đoàn 5 - Hắc Long
 Tiểu Đoàn 5 - Hắc Long
			 Tiểu Đoàn 6 - Thần Ưng
 Tiểu Đoàn 6 - Thần Ưng
			 Tiểu Đoàn 7 - Hùm Xám
 Tiểu Đoàn 7 - Hùm Xám
			 Tiểu Đoàn 8 - Ó Biển
 Tiểu Đoàn 8 - Ó Biển
			 Tiểu Đoàn 9 - Mãnh Hổ
 Tiểu Đoàn 9 - Mãnh Hổ
			 Tiểu Đoàn Tổng Hành Dinh
 Tiểu Đoàn Tổng Hành Dinh
			 Tiểu 
			Đoàn Truyền Tin
 Tiểu 
			Đoàn Truyền Tin
			 Pháo Binh TQLC
 Pháo Binh TQLC
			 Viết cho những người pháo 
			thủ Mũ Xanh
 Viết cho những người pháo 
			thủ Mũ Xanh
			 Một đoạn đường trong 
			cuộc đời Y Sĩ TQLC
 Một đoạn đường trong 
			cuộc đời Y Sĩ TQLC
					 Mật khu Đỗ Xá
 Mật khu Đỗ Xá
					 Chiến 
			dịch Sống 
			Tình Thương
 Chiến 
			dịch Sống 
			Tình Thương
					 Hành quân 
					Hội Đồng Sẩm
 
					Hành quân 
					Hội Đồng Sẩm
					 Tiểu 
					Đoàn 2 - 
			Trận An Qúi
 Tiểu 
					Đoàn 2 - 
			Trận An Qúi
					 Tiểu Đoàn 2 - Trận 
			chiến Tam Quan
 Tiểu Đoàn 2 - Trận 
			chiến Tam Quan
					 Tiểu Đoàn 3 
			- Trận Bàng Long, Cay Lậy
 Tiểu Đoàn 3 
			- Trận Bàng Long, Cay Lậy
					 Tiểu Đoàn 4 
			- Trận Bình Giả lúc khởi đầu
 Tiểu Đoàn 4 
			- Trận Bình Giả lúc khởi đầu
					 Tiểu Đoàn 4 - 
			Bình Giả ơi! Còn nhớ mãi
 Tiểu Đoàn 4 - 
			Bình Giả ơi! Còn nhớ mãi
					 Tiểu Đoàn 5 - Trận 
			Mộ Đức
 Tiểu Đoàn 5 - Trận 
			Mộ Đức
					 Tiểu Đoàn 5 
			- Trận Mộ Đức & Cái chết của vị TĐT
 Tiểu Đoàn 5 
			- Trận Mộ Đức & Cái chết của vị TĐT
					 Chiến 
					Đoàn A - 
			Trận Phụng Dư
 Chiến 
					Đoàn A - 
			Trận Phụng Dư
					 Chiến Đoàn A 
					- Trận 
			Đức Cơ
 Chiến Đoàn A 
					- Trận 
			Đức Cơ
					 Chiến Đoàn B và TĐ-5 
			Dù Truy Kích CQ ở Ba Gia
 Chiến Đoàn B và TĐ-5 
			Dù Truy Kích CQ ở Ba Gia
					 Chiến 
					Đoàn B - Cuộc hành quân đổ bộ Deckhouse V Sóng Thần
 Chiến 
					Đoàn B - Cuộc hành quân đổ bộ Deckhouse V Sóng Thần
					 Tiểu Đoàn 6 - Trận 
			Mậu Thân
 Tiểu Đoàn 6 - Trận 
			Mậu Thân
					 TQLC Trong 
			Tết Mậu Thân
 TQLC Trong 
			Tết Mậu Thân
					 Chiến Đoàn A 
					- Trận Mậu Thân
 Chiến Đoàn A 
					- Trận Mậu Thân
					 Hình Ảnh T/T Nguyễn Văn Thiệu 
			thăm TĐ2/TQLC
 Hình Ảnh T/T Nguyễn Văn Thiệu 
			thăm TĐ2/TQLC
					 Cuộc 
			hành quân qua Cambodia
 Cuộc 
			hành quân qua Cambodia
					 Tiểu 
			Đoàn 4 - Hành quân Cambodia
 Tiểu 
			Đoàn 4 - Hành quân Cambodia
					 Tiểu 
					Đoàn 7 - Những ngày đầu
 Tiểu 
					Đoàn 7 - Những ngày đầu
					 Tiểu 
					Đoàn 8 - Trận Cam-Bốt
 Tiểu 
					Đoàn 8 - Trận Cam-Bốt
					 Lữ 
					Đoàn B  - Vượt biên qua Kampuchia
 Lữ 
					Đoàn B  - Vượt biên qua Kampuchia
					 Hành 
			quân Lam Sơn 719
 Hành 
			quân Lam Sơn 719
					 Tiểu 
			Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa sang Lào
 Tiểu 
			Đoàn 1 PB - Lôi Hỏa sang Lào
					 Tiểu 
			Đoàn 2 - Hành quan Lam Sơn 719
 Tiểu 
			Đoàn 2 - Hành quan Lam Sơn 719
					 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Căn cứ hỏa lực Hồng Hà
 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Căn cứ hỏa lực Hồng Hà
					 Tiểu 
			Đoàn 4 - Đêm Hạ Lào sao dài quá!
 Tiểu 
			Đoàn 4 - Đêm Hạ Lào sao dài quá!
					 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến Ba Lòng
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến Ba Lòng
					 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến Động Cù Mông
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến Động Cù Mông
					 Khoá 22 và Lam Sơn 719 Hạ Lào
 
					Khoá 22 và Lam Sơn 719 Hạ Lào
			 TQLC/VN và cuộc tấn công của csBV tại Vùng I
 TQLC/VN và cuộc tấn công của csBV tại Vùng I
			 Tiểu 
			Đoàn 3 - Tại 
			Đông Hà
 Tiểu 
			Đoàn 3 - Tại 
			Đông Hà
			 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Tay đôi với tụi nó...
 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Tay đôi với tụi nó...
			 Tiểu Đoàn 4 - Mùa 
			hè đỏ lửa
 Tiểu Đoàn 4 - Mùa 
			hè đỏ lửa
			 Tiểu 
			Đoàn 5 - Những ngày đầu
 Tiểu 
			Đoàn 5 - Những ngày đầu
			 Tiểu Đoàn 6 - 
			Thần Ưng trong mùa hè đỏ lửa
 Tiểu Đoàn 6 - 
			Thần Ưng trong mùa hè đỏ lửa
			 Tiểu 
			Đoàn 6 - Xé xác tăng địch
 Tiểu 
			Đoàn 6 - Xé xác tăng địch
			 Tiểu 
			Đoàn 7 - Ngày đầu cuộc chiến
 Tiểu 
			Đoàn 7 - Ngày đầu cuộc chiến
					 Trận QT 72 của Lữ Đoàn 258 TQLC
			Trận QT 72 của Lữ Đoàn 258 TQLC
			 Lữ 
			Đoàn 258 - Chiến thắng Quảng Trị tháng 4, 1972
 Lữ 
			Đoàn 258 - Chiến thắng Quảng Trị tháng 4, 1972
			 Công 
			sản BV bị TQLC đánh bại tại Đông Hà
 Công 
			sản BV bị TQLC đánh bại tại Đông Hà
			 Hành 
			lang máu
 Hành 
			lang máu
			 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến cầu Bến Đá
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận chiến cầu Bến Đá
			 Tiểu 
			Đoàn 9 - Rừng núi Barbara
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Rừng núi Barbara
			 Lữ 
			Đoàn 369 - Trân sông Mỹ Chánh
 Lữ 
			Đoàn 369 - Trân sông Mỹ Chánh
			 Tái 
			chiếm Cổ Thành Quảng Trị ngày 19-6-1972
 Tái 
			chiếm Cổ Thành Quảng Trị ngày 19-6-1972
			 Tiểu 
			Đoàn 1 - Thử lửa đầu tiên
 Tiểu 
			Đoàn 1 - Thử lửa đầu tiên
			 Tiểu 
			Đoàn 1 - Nhảy vào Triệu Phong
 
			Tiểu 
			Đoàn 1 - Nhảy vào Triệu Phong
			 Tiểu 
			Đoàn 1 - Đổ bộ trong lòng địch
 Tiểu 
			Đoàn 1 - Đổ bộ trong lòng địch
			 Tiểu 
			Đoàn 1 PB - 20,000 đạn đại bác mỗi ngày
 Tiểu 
			Đoàn 1 PB - 20,000 đạn đại bác mỗi ngày
			 Tiểu 
			Đoàn 2 - Cuộc chiến Cổ Thành Quảng Trị
 Tiểu 
			Đoàn 2 - Cuộc chiến Cổ Thành Quảng Trị
			 Tiểu 
			Đoàn 2 - Tiêu diệt chiến xa CSBV thuộc Tr/Đ Tăng-Thiết Giáp 202
 
			Tiểu 
			Đoàn 2 - Tiêu diệt chiến xa CSBV thuộc Tr/Đ Tăng-Thiết Giáp 202
			 Tiểu 
			Đoàn 2 - Tái chiếm Dinh Tỉnh Trưởng & Toà Hành Chánh Quảng Trị
 Tiểu 
			Đoàn 2 - Tái chiếm Dinh Tỉnh Trưởng & Toà Hành Chánh Quảng Trị
			 Tiểu 
			Đoàn 3 & 6 - Tiến về Quảng Trị
 Tiểu 
			Đoàn 3 & 6 - Tiến về Quảng Trị
			 Tiểu 
			Đoàn 3 - Dựng cờ
 Tiểu 
			Đoàn 3 - Dựng cờ
			 Tiểu 
			Đoàn 5 - Hắc Long dậy sóng
 Tiểu 
			Đoàn 5 - Hắc Long dậy sóng
			 Tiểu 
			Đoàn 5 - Đánh trên đầu địch
 Tiểu 
			Đoàn 5 - Đánh trên đầu địch
			 Người 
			Pháo Thủ TQLC trong cuộc chiến 1972
 
			Người 
			Pháo Thủ TQLC trong cuộc chiến 1972
			 Pháo 
			Binh TQLC và trận Quảng Trị
 Pháo 
			Binh TQLC và trận Quảng Trị
			 Cờ 
			bay trên Cổ Thành Quảng Trị
 Cờ 
			bay trên Cổ Thành Quảng Trị
			 Tiểu 
			Đoàn 2 - Cửa Việt, một chiến thắng vẻ vang và ngậm ngùi
 Tiểu 
			Đoàn 2 - Cửa Việt, một chiến thắng vẻ vang và ngậm ngùi
			 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Trước khi ngưng bắn
 Tiểu 
			Đoàn 3 PB - Trước khi ngưng bắn
			 Tiểu 
			Đoàn 4 - Hành quân Cửa Việt
 Tiểu 
			Đoàn 4 - Hành quân Cửa Việt
			 Lữ 
			Đoàn 258 - Chiến tích sau cùng
 Lữ 
			Đoàn 258 - Chiến tích sau cùng
			 Hương 
			lộ 555 lẻ loi
 Hương 
			lộ 555 lẻ loi
			 Tiểu 
			Đoàn 7 và Lữ Đoàn 147
 Tiểu 
			Đoàn 7 và Lữ Đoàn 147
			 Lữ 
			Đoàn 147 - Di tản chiến thuật
 Lữ 
			Đoàn 147 - Di tản chiến thuật
			 Tiểu 
			Đoàn 4 - Trận đánh cuối cùng
 Tiểu 
			Đoàn 4 - Trận đánh cuối cùng
			 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận đánh cuối cùng
 Tiểu 
			Đoàn 9 - Trận đánh cuối cùng
			 Bãi 
			biển Non Nước: Một kết thúc tức tưởi, oan nghiệt
 
				Bãi 
			biển Non Nước: Một kết thúc tức tưởi, oan nghiệt
			 Vị 
			TĐT cuối cùng của Tiều Đoàn 1 Quái Điểu
 Vị 
			TĐT cuối cùng của Tiều Đoàn 1 Quái Điểu
			 Y Sĩ TQLC: Những người không thích sống lâu
 
				
			Y Sĩ TQLC: Những người không thích sống lâu